Udar cieplny stanowi stan zagrożenia życia, dlatego pierwsza pomoc osobie poszkodowanej powinna zostać udzielona jak najszybciej. Chcąc pomóc poszkodowanemu z podejrzeniem udaru cieplnego, należy w pierwszej kolejności wezwać pomoc, a następnie podjąć działania w celu obniżenia jego temperatury ciała.
W praktyce klinicznej wyróżnia się dwa rodzaje udaru cieplnego: klasyczny (nazywany też słonecznym) i wysiłkowy. Różnice pomiędzy nimi wynikają z mechanizmu, który prowadzi do przegrzania organizmu.
W przypadku udaru klasycznego organizm wystawiony jest na wysoką temperaturę, dużą wilgotność i silne nasłonecznienie. Połączenie tych trzech czynników sprawia, że ciało nie może sobie poradzić z odprowadzaniem ciepła, przez co temperatura organizmu wzrasta do ponad 40 stopni Celsjusza, uszkadzając komórki w wielu narządach. Ten typ udaru najczęściej dotyka małe dzieci, u których procesy termoregulacyjne nie działają jeszcze w pełni, a także osoby starsze.
Udar wysiłkowy zazwyczaj pojawia się u osób w wieku produktywnym. Jego przyczyną jest wysiłek fizyczny podejmowany w niekorzystnych warunkach (wysoka temperatura powietrza, wysoka wilgotność, źle wentylowane pomieszczenie). Do tego typu przegrzania może też doprowadzić sam trening, jeżeli jest zbyt intensywny.
Jakie są objawy udaru cieplnego?
Zanim dojdzie do udaru cieplnego, może się rozwinąć tak zwane wyczerpanie cieplne, które spowodowane jest utratą wody i soli mineralnych przez organizm. Jest to efekt wystawienia na wysoką temperaturę. Do objawów wyczerpania słonecznego zalicza się: zawroty i bóle głowy, nudności, wymioty, skurcze mięśni, uczucie zmęczenia, zwiększone pocenie się, przyspieszoną akcję serca, oraz zimną, bladą, a także wilgotną skórę.
Wraz z przedłużającym się działaniem ciepła i promieni słonecznych stan poszkodowanego pogarsza się, a co za tym idzie, pojawiają się kolejne objawy w postaci utraty przytomności, majaczenia, uczucia niepokoju, drgawek, gorącej, suchej lub wilgotnej skóry.
Jak udzielić pierwszej pomocy osobie z udarem cieplnym?
Po sprawdzeniu funkcji życiowych u osoby poszkodowanej powinno się ją przenieść lub zaprowadzić do chłodnego, przewiewnego i zacienionego miejsca. W przypadku udaru cieplnego należy jak najszybciej zawiadomić pogotowie, ponieważ stan chorego może ulec szybkiemu pogorszeniu. Oczekując na przyjazd ambulansu, należy schłodzić poszkodowanego. W tym celu zaleca się zdjęcie wierzchniej warstwy ubrania, przykładanie chłodnych okładów, skraplanie skóry letnią wodą.
Nie należy jednak stosować zbyt zimnych okładów i wody. Nagłe obniżenie temperatury skóry doprowadza do obkurczenia naczyń krwionośnych, co utrudnia odprowadzenie ciepła z wnętrza organizmu. Oznacza to, że temperatura skóry poszkodowanego faktycznie spada, ale jego temperatura wewnętrzna wciąż pozostaje zbyt wysoka. Z tego też względu nie zaleca się również zimnych kąpieli, które dodatkowo mogą prowadzić do wystąpienia dreszczy (skurcze mięśni podnoszą temperaturę ciała) oraz szoku termicznego.
Jeżeli osoba poszkodowana jest przytomna i nie występują u niej wymioty, można jej podać schłodzoną wodę do picia, ale w małych ilościach. Płyny powinny być przyjmowane często, ale powoli. W razie jakichkolwiek wątpliwości lub niepewności należy zapytać dyspozytora z numeru alarmowego, który dokładnie wyjaśni, jak pomóc osobie z udarem cieplnym przed przyjazdem karetki. Warto zaznaczyć, że leki przeciwgorączkowe nie działają w przypadku udaru cieplnego, dlatego ich zażywanie nie ma uzasadnienia medycznego.
Źródło: mp.pl, gov.pl
