Zespół dr Aleksandry Markiewicz z Zakładu Onkologii Translacyjnej Instytutu Biotechnologii Medycznej i Onkologii Doświadczalnej Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego prowadzi badania dotyczące komórek nowotworowych i ich materiału genetycznego. Dzięki wynikom analiz będzie można przewidywać rozwój choroby nowotworowej, co ułatwi dobranie odpowiednich metod leczenia.
Projekt pt. „Genomiczne profilowanie krążących markerów i sparowanych guzów pierwotnych od chorych na raka piersi” w ramach programu OPUS 20 + polscy naukowcy prowadzą we współpracy z niemieckimi badaczami z Uniwersytetu w Ratyzbonie.
Profil zmian komórek nowotworowych pozwala przewidzieć ich reakcję na leczenie
Dotychczas udało się opracować metodę umożliwiającą izolację i analizę komórek nowotworowych na poziomie pojedynczych komórek. W dalszych badaniach naukowcy planują pobrać materiał od kobiet będących w trakcie leczenia raka piersi. Pozwoli to wyizolować krążące komórki nowotworowe oraz ich materiał genetyczny, które zostały uwolnione do krwi z guza pierwotnego lub przerzutów. Następnie pobrany materiał zostanie poddany analizom genomicznym. Badacze sprawdzą komórki nowotworowe pod kątem obecności mutacji w DNA. Zmiany mogą świadczyć o wrażliwości lub oporności na terapię. Wyniki zostaną porównane z profilem zmian w guzie pierwotnym. Markiewicz wyjaśniła, że dane zostaną skorelowane z identyfikacją mechanizmów oporności nowotworu na metody leczenia.
– Wewnętrzna agresywność krążących komórek nowotworowych może być różna w zależności od ich charakterystyki molekularnej. Ta różnorodność sprawia też, że większość metod nie pozwala na wychwycenie szerokiego spektrum krążących komórek nowotworowych, przez co nasza wiedza na ich temat jest wciąż niewystarczająca – stwierdziła specjalistka.
Z tego powodu naukowcy zamierzają izolować wiele rodzajów komórek i identyfikować charakterystyczne dla nich zmiany w DNA. Pozwoli to określić, w jaki sposób choroba nowotworowa ewoluuje w trakcie terapii. Dzięki temu będzie można ocenić skuteczność leczenia i ryzyko nawrotu.
– Liczymy na to, że uda się ustalić nowe cele terapeutyczne w oparciu o profilowanie właśnie tych krążących markerów (krążących we krwi komórek nowotworowych czy krążącego DNA nowotworowego) a nie tylko guza pierwotnego, który jest analizowany w klasycznym postępowaniu diagnostycznym – podkreśliła Markiewicz. Dodała również, że nowotwory cechują się dużą heterogennością. Oznacza to, że w obrębie guza pierwotnego można stwierdzić wiele komórek nowotworowych o różnym profilu molekularnym i innej wrażliwości na leczenie.
Nowa metoda diagnostyczna umożliwi bieżącą ocenę efektów terapii
Zespół gdańskich naukowców zamierza zbadać zarówno molekularną heterogenność guza pierwotnego, jak i uwolnionych z niego komórek nowotworowych. Można wyizolować je z próbki krwi pobranej w rutynowym badaniu. Nieinwazyjność procedury pobierania krwi pozwala na regularne monitowanie zmian profilu molekularnego komórek nowotworowych i bieżącą weryfikację skuteczności terapii.
– Możliwość szybkiej oceny rozwijającej się oporności byłaby dla lekarzy narzędziem pozwalającym na szybszą interwencję terapeutyczną, zmiany leczenia na inne, możliwie bardziej dopasowane do konkretnego pacjenta w danym momencie – zaznaczyła specjalistka.
Chociaż podobne badania były już wcześniej prowadzone, Markiewicz oświadczyła, że jej zespół może uzyskać większą ilość danych. Naukowcy uwzględnili bowiem w analizach „bardzo szerokie profilowanie różnych typów krążących komórek nowotworowych, które trudno uchwycić klasycznymi metodami detekcji”.
– Wczesne wykrycie nowotworu wiąże się z lepszym rokowaniem, ale dobór właściwej terapii i monitorowanie odpowiedzi czy możliwych nawrotów choroby jest wciąż bardzo istotny dla kontroli choroby nowotworowej – podsumowała dr Markiewicz.
Źródło: PAP
Przeczytaj także: Rak piersi dotyczy również mężczyzn