Kinetoza, czyli choroba lokomocyjna, jest częstym schorzeniem występującym podczas podróży. To konflikt informacyjny mózgu, wywołany przez ekspozycję organizmu na różnego rodzaju ruch kinetyczny. Na kinetozę bardziej podatne są kobiety niż mężczyźni, a także dzieci w wieku między 10. – 12. rokiem życia.
Objawy choroby lokomocyjnej odczuwa 30% populacji ogólnej, natomiast 5% bardzo ciężko znosi podróż. Najwyższa podatność na kinetozę u dzieci występuje między 10. – 12. rokiem życia. Natomiast w późniejszym okresie, bardziej narażone są na nią kobiety, zwłaszcza w okresie menstruacji i ciąży. Kinetozę często wykrywa się również u Azjatów, w szczególności u Chińczyków.
Przyczyny wystąpienia kinetozy
Wpływ na rozwój lub pojawienie się kinetozy mają indywidualne predyspozycje, takie jak stan zdrowia czy czynniki psychiczne. Kinetozę mogą również powodować odruchy nerwowe ze strony przewodu pokarmowego oraz wrażenia smakowe, wzrokowe i węchowe.
Choroba lokomocyjna pojawia się w wyniku ekspozycji organizmu na różnego rodzaju ruch kinetyczny wywołany np. podróżowaniem samochodem, łodzią lub samolotem, ale także w parku rozrywki czy podczas korzystania z symulatorów wirtualnej rzeczywistości. Obecnie nie ma sformułowanej teorii, która mówiłaby w jaki sposób dochodzi do kinetozy. Ogólnie przyjmuje się, że jest to konflikt informacyjny w mózgu.
W organizmie człowieka błędnik, narząd równowagi, który znajduje się w uchu wewnętrznym, odpowiedzialny jest za rejestrowanie wszystkich bodźców związanych z siłami grawitacji i przyspieszeniem. To właśnie błędnik przesyła do mózgu informacje o zmianie położenia ciała, dzięki czemu organizm może przystosować się do nowej sytuacji. U osób z chorobą lokomocyjną, błędnik jest nadmiernie pobudzony. Na przykład podczas szybkiej jazdy nie nadąża przekazywać informacji do mózgu i do narządów. Organizm otrzymuje sprzeczne sygnały od różnych zmysłów. W takim wypadku uruchamia się szereg automatycznych procesów obronnych.
Objawy choroby lokomocyjnej
Objawy kinetozy pojawiają się zazwyczaj w trakcie podróży i ustępują po jej zakończeniu. Do najczęstszych należą nudności, wymioty, brak apetytu, zawroty i ból głowy, wzmożona potliwość, ślinotok, zaburzenia rytmu serca, uczucie zmęczenia i niewygody. Ponadto osoby chorujące na kinetozę w czasie podróży czują ogólne osłabienie. W skrajnych wypadkach kinetoza może wywołać stan letargu i odrętwienia. Osoby cierpiące na chorobę lokomocyjną mogą odczuwać trudności w oddychaniu i uczucie ucisku w klatce piersiowej. Obserwuje się również zwilgotnienie i ochłodzenie twarzy i dłoni, bladość w okolicy nosa i ust, a także zaburzenia związane ze zmysłem węchu.
Prewencja i leczenie choroby lokomocyjnej
Osoby, które chorują na kinetozę, w czasie podróży powinny wybrać najbardziej statyczne miejsce siedzące w danym środku transportu, przodem do kierunku jazdy. Najczęściej jest to przednie miejsce w samochodzie lub z przodu autobusu. Przed podróżą należy unikać ciężkostrawnych posiłków, a także napojów gazowanych. Podczas jazdy należy utrzymać wzrok w jednym, stałym punkcie, nad linią horyzontu.
Do nieinwazyjnych metod leczenia kinetozy należą m.in. opaski i plastry akupresyjne, które łagodzą objawy choroby. Terapia elektrokortykowa jest kolejną metodą leczenia poprzez zastosowanie przezczaszkowej stymulacji bezpośredniego prądu (TDC), a zwłaszcza stymulacji katodowej jednobiegunowej na lewą korą ciemieniową. Aktywność przedsionkowa przy użyciu TDC może złagodzić chorobę lokomocyjną. Istnieją również inwazyjne metody leczenia kinetozy poprzez środki farmakologiczne, które zawierają substancje antymuskarynowe, przeciwhistaminowe H1 i sympatykomimetyki.
Źródła:
K. Korzeniewski, Profilaktyka zdrowotna w podróży, Forum Medycyny Rodzinnej 2018;12(3), str. 83
E. Kimszal, K. Van Damme-Ostapowicz, Kinetoza – problem podróżników? Pielęgniarstwo Polskie nr 3 (61) 2016, str. 426-429
Przeczytaj także: PIMS jednym z powikłań po Covid-19 u dzieci
