„Proces odchodzenia podczas pandemii jest przerażający i bardzo trudny do zaakceptowania. Pacjenci nie mogą wówczas liczyć na wsparcie bliskich, pozostaje tylko szpitalne łóżko, ludzie w kombinezonach i brak jakiejkolwiek relacji” – zaznaczył w rozmowie z Evereth News dr n. o zdr. Paweł Witt, Przewodniczący Komitetu Naukowego konferencji Współczesne Wyzwania Opieki Paliatywnej, Prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Opieki.

Evereth News, Natalia Janus: W tym roku w związku z pandemią konferencja „Współczesne Wyzwania Opieki Paliatywnej” odbędzie się online. Jak ogólna sytuacja epidemiologiczna wpływa na leczenie tej grupy pacjentów?

Czy chorzy, objęci opieką paliatywną są świadomi swojego stanu zdrowia?

– Pacjenci wraz z bliskimi zdają sobie sprawę, że wkraczają w etap końcowy swojej choroby i jest to bardzo trudne. Opieka paliatywna jest opieką holistyczną – chory ma dostęp do lekarza, personelu pielęgniarskiego, psychologa, pracownika socjalnego. Pomocą objęta jest również jego rodzina.

To wsparcie jest chyba szczególnie istotne w obecnej sytuacji, kiedy to leczenie i kontakt ze specjalistami jest dość utrudniony.

– Część placówek nadal nie wznowiła regularnych wizyt u pacjentów. W ostatnich miesiącach bezpośrednie wizyty zespołu odbywały się jedynie w przypadku pacjentów w ciężkim stanie, wymagających kontaktu osobistego. Większość spraw była jednak załatwiana za pomocą systemów teleinformatycznych, głównie przez telefon.

O ile bez problemu można wypisać receptę on-line, o tyle zdobycie zaufania – co jest podstawą w relacjach pacjent paliatywny – zespół – jest praktycznie niemożliwe. Pacjenci zostają wówczas pozostawieni z chorobą, a brak możliwości szczerej rozmowy w domowym zaciszu w przypadku tej grupy pacjentów jest niezwykle trudny.

Dlatego wiedzę w zakresie opieki paliatywnej powinny posiadać nie tylko specjaliści opieki paliatywnej?

– Dokładnie tak, dlatego już po raz drugi zorganizowaliśmy tego typu konferencję, która skierowana jest właściwie do wszystkich osób, które na co dzień mają do czynienia z medycyną, opieką paliatywną. Przede wszystkim dla medycznych profesjonalistów, członków zespołu terapeutycznego, ale też wolontariuszy, rodzin pacjentów, jak i samych pacjentów. Myślę, że ta tematyka jest dość wszechstronna i każdy skorzysta z przekazanej przez ekspertów wiedzy.

Jak Pan wspomniał, to już druga edycja konferencji. Oznacza to, że jest zapotrzebowanie na taką formę aktualizacji wiedzy w tym obszarze?

– Aktualizowanie wiedzy w medycynie jest niezwykle istotne, niezależnie od specjalizacji. Wiedza z którą mamy szansę się zapoznać podczas takiego spotkania, daje nam szansę na przypomnienie i ugruntowanie pewnych kwestii. Dlatego podczas organizacji naszej konferencji „Współczesne Wyzwania Opieki Paliatywnej” staramy się, aby problematyka poruszona podczas spotkania, była niezwykle ciekawa, praktyczna i najbardziej aktualna. Dążymy do tego, aby wszyscy specjaliści w Polsce stosowali wiedzę zgodnie z obowiązującymi standardami.

Hasłem przewodnim tegorocznej konferencji jest „Odchodzić w czasach COVID-19”. Jak można sobie wyobrazić, ostatni rok jest szczególnie trudny dla tej grupy pacjentów.

– Proces umierania zawsze jest trudny do zaakceptowania. Niezależnie od wieku śmierć zawsze przychodzi za szybko, a paradoksalnie im jest bliższa, tym człowiek ma w sobie większą wolę życia. Należy wziąć również pod uwagę, iż śmierć jest kwestią „jednoetapową”, natomiast śmiertelna choroba to proces.

Proces umierania modyfikuje nasza perspektywę czasową, odrywa od teraźniejszości i pozbawia nas przyszłości. Umieranie to ciąg rozstań, najpierw mało zauważalnych, niepozornych, z czasem jednak coraz większych. Powoli rozstajemy się z pracą, znajomymi, kinem, teatrem. Śmiertelnie chory człowiek staje się bezradny, a wraz z nim jego bliscy. Wszystkie wypracowane strategie radzenia sobie z kryzysami stają się w dużej mierze nieaktualne.

Jak pandemia wpłynęła na sam proces śmierci? 

– Wiemy, że gdy umiera członek rodziny, to umiera rodzina w dotychczasowej postaci. Śmierć bliskiej osoby to zarazem śmierć relacji, interakcji, więzi jakiej znamy oraz jakiej nauczyliśmy się doświadczać. Odchodzenie w czasach Covid-19 to przede wszystkim krzyk samotności. Jeżeli pacjent umiera w domu, to zazwyczaj jego bliscy są obok. Jeżeli natomiast jest w hospicjum stacjonarnym czy na oddziale szpitalnym, pozostaje wówczas sam.

Proces odchodzenia podczas pandemii jest przerażający i bardzo trudny do zaakceptowania. Pacjenci nie mogą wówczas liczyć na wsparcie bliskich, pozostaje tylko szpitalne łóżko, ludzie w kombinezonach i brak jakiejkolwiek relacji – dodał dr n. o zdr. Paweł Witt.

Konferencja Współczesne Wyzwania Opieki Paliatywnej odbędzie się 10-11 marca 2021 r., w formie online. Organizatorami wydarzenia są Ośrodek Hospicjum Domowe Zgromadzenia Księży Marianów w Warszawie oraz Evereth Publishing, wydawca czasopisma “Pielęgniarstwo w Anestezjologii i Intensywnej Opiece”.

Przewodniczącym Komitetu Naukowego spotkania jest dr n. o zdr. Paweł Witt – psychoonkolog, specjalista pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki oraz pielęgniarstwa opieki paliatywnej, Prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Opieki, redaktor naczelny periodyku naukowego „Pielęgniarstwo w anestezjologii i intensywnej opiece”.

Wśród wybitnych członków komitetu naukowego konferencji są dr n. o zdr. Izabela Kaptacz, Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa opieki paliatywnej, dr n. med. Elwira Góraj, Konsultant Wojewódzki w województwie mazowieckim w dziedzinie medycyny paliatywnej, prof. Józef Binnebesel, z Katedry Rewalidacji, Resocjalizacji i Opieki Długoterminowej, Instytutu Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ks. prof. Zbigniew Forfmella sdb, Salesian Pontifical University w Rzymie, prof. Elżbieta Krajewska-Kułak, Kierownik Zakładu Zintegrowanej Opieki Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, dr hab. n. med. Łukasz Czyżewski, Prodziekan ds. Pielęgniarstwa Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Konsultant Wojewódzki w woj. mazowieckim w dziedzinie pielęgniarstwa, dr n. med. Tomasz Dzierżanowski, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej, mgr Anna Dudzińska, Przewodnicząca Warszawskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych oraz dr hab. n. med. Marek Kucharzewski, Prezes Stowarzyszenia Naukowego Leczenia Ran.

Przeczytaj także: Już dziś zapisz się na e-konferencję „Współczesne Wyzwania Opieki Paliatywnej”