Według obliczeń Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) społeczne koszty urazów i chorób związanych z pracą w Polsce sięgają około 5% PKB. To więcej niż w pozostałych analizowanych krajach europejskich. Jednymi z najczęstszych chorób zawodowych są schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego. Jak można im przeciwdziałać?
Schorzenia mięśniowo-szkieletowe a ZUS
Jak pokazują dane, na bóle pleców i kończyn górnych, napięcie w obrębie barków i szyi oraz bóle w stawach biodrowych i kolanowych uskarża się ponad trzy piąte pracowników w UE , a Polska nie jest tutaj wyjątkiem. W 2019 r. schorzenia układu mięśniowo–szkieletowego odpowiadały za 14,8% absencji chorobowych i stanowiły znaczącą część wydatków ponoszonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na świadczenia rehabilitacyjne i rentowe.
Schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego dotyczą pracowników ze wszystkich sektorów gospodarki. Problem nasila się w warunkach pandemii z powodu masowego przechodzenia pracowników na pracę zdalną. Domowe stanowiska pracy często nie spełniają wymogów ergonomii, a godziny pracy bywają wydłużone. Dlatego tak ważna w zapobieganiu problemom mięśniowo–szkieletowym jest świadomość nie tylko osób pracujących, ale także pracodawców decydujących o warunkach i organizacji miejsc pracy.
Czynniki ryzyka i objawy schorzeń mięśniowo-szkieletowych
Problemy mięśniowo–szkieletowe są często określane mianem zespołów przeciążeniowych. Ich objawami są: bóle w obrębie mięśni i stawów, sztywność stawów, mrowienie i drętwienie mięśni, a także ograniczenie ich ruchomości i zaburzenia czynnościowe. Za przyczynę tych dolegliwości uznaje się nadwyrężenia mechaniczne związane z nadmiernymi wysiłkami fizycznymi bądź przeciążeniami. Zazwyczaj choroba powstaje wskutek długotrwałego wykonywania powtarzalnych czynności, dlatego też czynniki związane z wykonywaniem pracy zawodowej są uznawane za jedną z przyczyn powstawania zespołów przeciążeniowych.
Czynnikami ryzyka niezwiązanymi z wykonywaniem pracy zawodowej są np. otyłość, wiek powyżej 40. roku życia i płeć – bardziej podatne na wystąpienie tych schorzeń są kobiety, co przypisywane jest zarówno oddziaływaniu hormonów, jak i uwarunkowaniom społeczno-kulturowym. Lekceważenie pierwszych objawów ze strony układy mięśniowo-szkieletowego może mieć poważne konsekwencje zdrowotne, wzmagać ból i dyskomfort, powodować urazy, a nawet niepełnosprawność.
Działania profilaktyczne
Europejska kampania informacyjna „Zdrowe i bezpieczne miejsce pracy. Dźwigaj z głową”, zaplanowana na lata 2020-2022 ma wspierać działania profilaktyczne w tym zakresie. Mają one objąć kilka podstawowych obszarów:
- zapewnienie ergonomicznych stanowisk pracy,
- prowadzenie w firmach programów promujących zachowania prozdrowotne,
- edukowanie w zakresie ergonomii stanowiska i organizacji pracy ,
- monitorowanie stanu zdrowia pracowników i wczesną interwencję.
W czasie trwania kampanii, do roku 2022, na poziomie ogólnoeuropejskim i krajowym będą organizowane przedsięwzięcia, które dostarczą pracodawcom i pracownikom informacji oraz wskazówek, jak sobie radzić z problemami mięśniowo-szkieletowymi, aby nie tylko zapewnić sobie zdrowie i dobre samopoczucie, ale dzięki temu wpływać także na wydajność pracy i dobre funkcjonowanie firm.
– Schorzenia mięśniowo–szkieletowe mają wymiar zarówno osobisty, jak i społeczny. W wymiarze ludzkim to cierpienie i utrata wielu satysfakcjonujących aspektów życia prywatnego i zawodowego. Pracownicy cierpiący na te schorzenia są częściej i przez dłuższy czas nieobecni w pracy, będą też prawdopodobnie mniej produktywni i często wybiorą wcześniejszą emeryturę. To zła wiadomość dla przedsiębiorstw i ogromne obciążenie dla budżetu państwa. Dlatego podczas kampanii „Dźwigaj z głową” będziemy podkreślać nie tylko kwestie profilaktyki, ale także fakt, że w przypadku schorzeń mięśniowo-szkieletowych wczesna interwencja i rehabilitacja są niezbędne i skuteczne – mówi prof. Joanna Bugajska, kierownik Zakładu Ergonomii w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym (CIOP-PIB).
Więcej informacji można znaleźć na stronie kampanii oraz w materiałach edukacyjnych: https://healthy-workplaces.eu.
Źródło: Materiały prasowe
