Systemowe podejście do higieny jest najtańszym i najskuteczniejszym działaniem prewencyjnym prowadzącym do przerwania łańcucha zakażeń w placówkach ochrony zdrowia, szczególnie w dużych podmiotach medycznych, jakimi są szpitale. Recepta na poprawę bezpieczeństwa w nich to poprawa wiedzy personelu sprzątającego, stały monitoring stanu czystości oraz stosowanie profesjonalnych preparatów do utrzymania higieny. Taki komplementarny system higieny powoduje wzrost wydajności sprzątania i zmniejszenie kosztów związanych z zakażeniami, co w rezultacie prowadzi do oszczędności.
Według szacunków MEDISEPT[1] leczenie zakażeń szpitalnych, w tym sepsy, wydłuża pobyt pacjenta w szpitalu średnio o ok. 10 dni i powoduje znaczne zwiększenie kosztów leczenia. Tymczasem redukcja poziomu zakażeń szpitalnych jest możliwa w tych placówkach, które świadomie wdrażają system higieny oparty na profesjonalnych rozwiązaniach czystościowych i dezynfekcyjnych. Zdaniem ekspertów MEDISEPT wdrożenie komplementarnego systemu higieny opartego na profesjonalnych, certyfikowanych środkach czystości, dezynfekcji i jego monitoringu może zredukować znacząco liczbę zakażeń i koszty minimum o kilkadziesiąt tysięcy złotych miesięcznie.
Nawet 5,5 mln zł oszczędności rocznie
Szpital średniej wielkości, inwestując w system higieny (ok. 40 tys. zł miesięcznie), jest w stanie zmniejszyć koszt wydatków ponoszonych na leczenie zakażeń szpitalnych o kwotę przekraczającą 2 mln zł rocznie[2].
W przypadku dużych szpitali korzyści są jeszcze większe: w placówkach posiadających ponad 700 łóżek i hospitalizujących ponad 38 tys. pacjentów rocznie ten koszt może zostać zredukowany nawet o 5,5 mln zł rocznie przy inwestycji na poziomie ok. 1,1 mln rocznie w system profesjonalnej higieny (ok. 90 tys. miesięcznie). To pieniądze pozostające w budżecie szpitala i pozwalające pokryć inne potrzeby placówki.
Standard medyczny to podstawa
Aby proces utrzymania czystości w placówkach ochrony zdrowia był efektywny, musi być oparty na profesjonalnych rozwiązaniach w standardzie medycznym, wysokiej jakości i przeprowadzany z wykorzystaniem produktów do utrzymania czystości i dezynfekcji, które nawzajem się uzupełniają.
– Prawidłowo przeprowadzony proces utrzymania higieny, składający się ze sprzątania i dezynfekcji preparatami w standardzie medycznym, o wysokiej skuteczności biobójczej, pozawala na wyeliminowanie źródła zakażeń w placówkach ochrony zdrowia bez nadmiernych nakładów finansowych – mówi Waldemar Ferschke, lekarz epidemiolog i wiceprezes zarządu MEDISEPT.
Środki czystości i do dezynfekcji wytwarzane w standardzie medycznym podlegają systematycznym kontrolom wewnętrznym. Surowce wykorzystywane do produkcji preparatów przechodzą rygorystyczną selekcję. Każda partia produkcyjna otrzymuje Certyfikat Analizy Serii, który potwierdza zgodność parametrów fizyko-chemicznych produktu ze specyfikacją i jest dokumentem zwalniającym partię do sprzedaży. Dzięki tym działaniom każdy produkt ma tak samo wysoką jakość. Dodatkowo skuteczność preparatów do dezynfekcji w standardzie medycznym jest potwierdzona badaniami laboratoryjnymi na zdefiniowanych w normach szczepach bakterii, wirusów, prątków czy grzybów. Takie środki spełniają wyśrubowane normy wyznaczane przez system zapewniania jakości ISO 13485 dla wyrobów medycznych, certyfikowany przez TUV Nord.
– Jak najszersze spektrum działania środków do dezynfekcji to priorytet podczas tworzenia formuł preparatów profesjonalnych. Jednym z etapów komponowania produktu są mikrobiologiczne badania laboratoryjne, dzięki którym możemy stwierdzić, że tworzony przez nas dezynfektant zabija np. wirusy otoczkowe, w tym SARS-CoV-2, wirusy wywołujące choroby WZW typu B czy AIDS. Produkty profesjonalne, jak te wytwarzane przez MEDISEPT, eliminują też wirusy nieotoczkowe – np. polio, adeno – oraz bakterie antybiotykooporne, jak MRSA, VRE, Klebsiella pneumoniae. Środki o najszerszym spektrum działania, jak Velox Oxy ETA, są też skuteczne wobec sporów, w tym przetrwalników Clostridium difficile – wyjaśnia Waldemar Ferschke.
Bogaty skład preparatów do utrzymania czystości = wydajność sprzątania
Jednym z kluczowych czynników przy doborze środków do utrzymania czystości w placówkach ochrony zdrowia jest wydajność ekonomiczna rozwiązań.
Porównajmy liczbę składników w karcie charakterystyki profesjonalnych produktów do utrzymania czystości i chemii gospodarczej dostępnej w sprzedaży detalicznej. Na formuły produktów profesjonalnych, takich jak MEDICLEAN, składa się wiele surowców, podczas gdy w przypadku chemii gospodarczej często jest to tylko jeden składnik. Bogaty skład wpływa na jakość produktów – rozumianą jako skuteczność usuwania konkretnych zabrudzeń, np. rdzy, tłuszczów, substancji organicznych czy pozostałości środków do dezynfekcji – co przekłada się na wydajność.
Pamiętajmy, że produkty ze skąpą ilością surowców, chociaż w koncentracie tańsze za opakowanie, dozuje się w o wiele większych stężeniach niż preparat wieloskładnikowy, co znacznie wpływa na cenę roztworu roboczego i kosztów sprzątania placówki medycznej. Czas posprzątania i domycia powierzchni takimi produktami jest znacznie dłuższy, co z kolei zwiększa koszty pracy personelu.
Symulacja pokazuje, ile rzeczywiście kosztuje przygotowanie roztworu roboczego do mycia podłogi. Biorąc pod uwagę chemię gospodarczą dostępną w popularnych supermarketach i środki profesjonalne, do przygotowania 10 litrów roztworu roboczego potrzeba 160 ml środka z grupy chemii gospodarczej lub 25 ml superkoncentratu MEDICLEAN 110 Floor. Koszt 10 litrów roztworu ze środkiem nieprofesjonalnym wyniesie ok. 1 zł[3], podczas gdy cena tej samej ilości roztworu preparatu MEDICLEAN to zaledwie 0,21 zł, czyli ponad pięciokrotnie mniej[4]. W formie koncentratów występują też środki do innych zastosowań, np. czyszczenia powierzchni ponadpodłogowych czy sanitariatów.
Poza stosowaniem większej ilości domowych środków czystości do zmniejszenia ich efektywności kosztowej przyczynia się również nadmierne dozowanie produktów, bez ustalonych procedur zużycia, tzw. na oko. Tymczasem produkty MEDISEPT można aplikować z wykorzystaniem automatycznych systemów dozowania i dodatkowo obniżyć zużycie środków czystości nawet o 30-50%. Taki sposób dozowania wpływa też na skrócenie czasu przygotowania roztworu oraz czystość bakteriologiczną koncentratu, która jest szczególnie istotna podczas sprzątania placówek medycznych.
Bezpieczeństwo w dostępnej cenie, czyli dezynfekcja powierzchni i rąk
Środki do dezynfekcji powierzchni dużych, np. podłóg, ścian i dużego sprzętu medycznego, występują w formie koncentratu rozcieńczanego w bardzo małych stężeniach z wodą, co wpływa na wydajność kosztową. Koszt zdezynfekowania 100 m² podłogi preparatami do dezynfekcji powierzchni takimi jak Quatrodes Forte, Quatrodes Extra lub Quatrodes One przy stężeniu 0,5% waha się między ok. 0,6-1,5 zł w zależności od pożądanego spektrum działania poszczególnych preparatów (dla 5 litrów roztworu roboczego).
Wysokość stężenia roztworu dobiera się w zależności od tego, jakie spektrum działania mikrobiologicznego chcemy uzyskać na danej powierzchni. dezynfekowanego obszaru. Przykładowo preparat Quatrodes Extra możemy dozować w stężeniach od 0,25% do 0,5% i 1%, osiągając coraz to szersze działanie bójcze. Warto dodać, że wodne roztwory dezynfekcji bezalkoholowej mają wysoką tolerancję materiałową – nie niszczą powierzchni wykonanych z tworzyw sztucznych, nie powodują ich matowienia i żółknięcia.
Do dezynfekcji mniejszych powierzchni stosuje się z kolei spraye, które działają bardzo szybko – maksymalnie po 30 sekundach. 1 l płynu Velox Spray wystarczy do zdezynfekowania około 570 łóżek medycznych lub 285 leżanek w gabinecie zabiegowym czy 1150 krzeseł w poczekalni. To koszt około 20 zł.
Duże znaczenie w utrzymaniu higieny na wysokim poziomie w ochronie zdrowia ma dezynfekcja rąk przez personel medyczny. Przy założeniu, że każdorazowo na dłonie aplikujemy 6 ml płynu Velodes Soft i dezynfekujemy je 10 razy dziennie, miesięczny koszt na pracownika przy średnio 22 dniach roboczych wyniesie ok. 20 zł (ok. 1,3 l na pracownika).
– Jesteśmy polską firmą i system naszych rozwiązań higienicznych dopasowaliśmy do możliwości finansowych klientów, przy czym naszym kluczowym partnerem jest sektor zdrowia – dodaje Przemysław Śnieżyński, prezes spółki MEDISEPT, farmaceuta.
Aplikacja monitorująca czystość, czyli funkcjonalność na wyciągnięcie ręki
System utrzymania higieny obejmuje nie tylko profesjonalne środki do dezynfekcji i utrzymania czystości, ale również wiedzę, procedury i specjalistyczny sprzęt oraz narzędzia do monitoringu czystości. Wówczas możemy mówić o komplementarnym systemie, którego elementy wzajemnie się uzupełniają, co prowadzi do przerwania łańcucha epidemiologicznego i zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom i pacjentom.
Personel sprzątający musi wiedzieć, kiedy i w jakich okolicznościach powinien używać określonego produktu czy sprzętu. Może to zapewnić tylko system celowanych szkoleń i materiałów dla osób zajmujących się na co dzień sprzątaniem i dezynfekcją.
Dużą rolę odgrywa ustalenie planu higieny, czyli sprzątania i dezynfekowania poszczególnych jednostek funkcjonalnych, np. gabinetów, sal chorych, toalet, poczekalni. Zadanie to ułatwia aplikacja „Czysty szpital – krok po kroku”. Umożliwia tworzenie indywidualnych planów higieny dla poszczególnych pomieszczeń znajdujących się w placówkach. Automatycznie dobiera środki czystości i dezynfektanty oraz częstotliwość sprzątania i kolejność wykonywania czynności. Ustalone przez algorytm plany higieny umożliwiają stworzenie planów sprzątania, czyli podpowiadają krok po kroku, co należy robić i na jakich punktach czy przedmiotach skupić uwagę podczas sprzątania. Częścią aplikacji jest też moduł do monitorowania czystości powierzchni oraz moduł e-learningowy zawierający m.in. filmy instruktażowe i prezentacje.
– Aplikacja „Czysty szpital – krok po kroku” umożliwia efektywne zarządzanie procesami związanymi z utrzymaniem higieny powierzchni w placówkach medycznych, co wpływa na wydajność kosztową wprowadzanych rozwiązań czystościowych. W ostatnich miesiącach sytuacja kryzysowa uwidoczniła, jak ważne są działania prewencyjne, oparte na sprawdzonych i skutecznych rozwiązaniach higienicznych, a dziś technologia wspiera takie procesy. To właśnie zastosowanie komplementarnego systemu higieny prowadzi do zwiększenia efektywności, a co za tym idzie – do redukcji kosztów, w tym zmniejszenia wydatków na preparaty chemiczne i czas pracy personelu sprzątającego – podsumowuje epidemiolog Waldemar Ferschke.
Tekst powstał we współpracy z firmą MEDISEPT.
[1] opracowanych na podstawie Raportu NIK i interpelacji poselskiej[1] z dnia 22.05.2018. Szczegóły dostępne na: Informacja na stronie głównej NIK pt: „Zakażenia w szpitalach poważnym problemem” z 17 MAJA 2018 ”https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/zakazenia-w-szpitalach-powaznym-problemem.html
Interpelacja nr 22477 do ministra zdrowia „w sprawie zakażeń szpitalnych związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych”. (Zgłaszający: Paweł Skutecki. Data wpływu: 22-05-2018) https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=009BA8FE
[2] Szacunki MEDISEPT na podstawie analizy danych WHO (https://www.who.int/gpsc/country_work/gpsc_ccisc_fact_sheet_en.pdf), danych NIK (Raport: system ochrony zdrowia w Polsce – stan obecny i pożądane kierunki zmian, dz. cyt.) oraz danych własnych MEDISEPT.
[3] Środek dostępny w sprzedaży detalicznej i internetowej, z uwzględnieniem najniższej ceny z wyszukiwarki internetowej.
[4] Z uwzględnieniem ceny 5-litrowego kanistra superkoncentratu MEDICLEAN 110 Floor.
