Podczas drugiej edycji konferencji Forum Zakażeń, która odbyła się w dniach 12-14 maja w Jachrance, eksperci spójnie potwierdzili, że pandemia uwidoczniła wiele problemów dotyczących problematyki zakażeń. „Tego typu spotkania, gdzie spotykają się specjaliści z różnych dziedzin medycyny, są absolutnie kluczowe w wyciągnięciu wniosków i spowodowaniu, aby pacjenci odnieśli korzyści z naszych wspólnych doświadczeń” – dodał podczas rozmowy z portalem Evereth News prof. dr hab. n. med. Mirosław Czuczwar.

Przewodnicząca Komitetu Naukowego konferencji II Forum Zakażeń, prof. dr hab. n. med. Marzenna Bartoszewicz, zaznaczyła, że obecnie jest wiele tematów, które wymagają podjęcia dyskusji. Wśród problemów, które wskazała specjalistka, są m.in. selekcja szczepów opornych, nadużywanie antybiotyków oraz braki w wiedzy dotyczącej dezynfekcji i higieny rąk.

– Problem polega na tym, że są to zakażenia wywołane przez nowe drobnoustroje, które stają się coraz bardziej oporne na dostępne leki – przyznała w rozmowie z naszym portalem prof. dr hab. n. med. Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat, Konsultant Krajowa w dziedzinie Mikrobiologii Lekarskiej. – Efekt jest taki, że lekooporność dramatycznie narasta. Obserwujemy to od wielu lat. Natomiast pandemia Covid-19 tę sytuację jeszcze pogorszyła, dlatego że międzynarodowe procedury kontroli zakażeń, które wcześniej stosowaliśmy i które miały ograniczyć ryzyko rozprzestrzeniania się drobnoustrojów, a także procedury racjonalnej antybiotykoterapii, które miały zmniejszyć ryzyko selekcji tych drobnoustrojów, zostały po prostu zaprzepaszczone.

Jak dodała Konsultant, „spotykamy się coraz częściej z sytuacją, że drobnoustroje są oporne na niemal wszystkie antybiotyki albo zupełnie na wszystkie dostępne leki. To oznacza, że znajdujemy się momentami w erze przedantybiotykowej, czyli nie mamy żadnych narzędzi, którymi moglibyśmy walczyć z zakażeniami. A to oznacza po prostu śmierć naszych pacjentów. Sytuacja, w której w XXI wieku pacjent umiera z powodu zakażenia, a my nie mamy leku, który moglibyśmy podać, jest sytuacją zupełnie dramatyczną”.

Ekspert: Decyzja o zastosowaniu antybiotykoterapii podczas pandemii była bardzo trudnym wyzwaniem terapeutycznym

Podczas konferencji II Forum Zakażeń swoim wystąpieniem zaszczycił nas również prof. dr hab. n. med. Andrzej Kübler, Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Badania i Leczenia Sepsy „Pokonać Sepsę”. Jak zaznaczył w rozmowie z naszym portalem, nadużywanie antybiotyków jest zjawiskiem powszechnym, z którym oczywiście trzeba walczyć.

– Jednak należy również wziąć pod uwagę, że decyzja o zastosowaniu antybiotykoterapii podczas pandemii była bardzo trudnym wyzwaniem terapeutycznym. Ponieważ decyzja o zaniechaniu zastosowania tej grupy leków u pacjentów w stanie zagrożenia życia, z dodatnim wynikiem testu na obecność wirusa SARS-CoV-2, u których nie wiemy, czy doszło do zakażenia bakteryjnego, jest niezwykle trudna. Co więcej, decyzja o zaniechaniu zastosowania antybiotyku w takich przypadkach może nasuwać też wątpliwości natury etycznej – wskazał Profesor.

Ekspert dodał również, iż „podniesienie poziomu świadomości jest niemal decydujące w poprawie wyników leczenia, dlatego bardzo cieszymy się na to spotkanie. Spodziewamy się podobnego sukcesu podczas IV Kongresu „Pokonać sepsę”, który odbędzie się w dniach 9-11 czerwca we Wrocławiu”.

Interdyscyplinarność kluczem do sukcesu

W rozmowie z naszym portalem dr n. med. Beata Mączyńska z Zakładu Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, sekretarz Towarzystwa Mikrobiologii Klinicznej, podkreśliła, że najważniejszym celem takich wydarzeń jak II Forum Zakażeń jest interdyscyplinarność, czyli integracja mikrobiologii z innymi dziedzinami medycznymi. Specjalistka zwróciła również uwagę na problematykę nadmiernego stosowania antybiotykoterapii u pacjentów z Covid-19, która prowadzi do wzrostu liczby przypadków zakażeń bakterią Clostridium difficile. „Antybiotyki prawidłowo stosowane ratują życie. Jednak problem polega na tym, że podczas pandemii nie były one racjonalnie stosowane”.

Jak dodał prof. Czuczwar, Kierownik II Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii SPSK nr 1 w Lublinie, Covid-19 jest chorobą wirusową, dlatego pacjenci, u których nie występują cechy nadkażenia bakteryjnego nie powinni ich otrzymywać. „Niestety nadal u tej grupy pacjentów antybiotykoterapia jest stosowana, i to jest błąd”.

„Wyzwania edukacyjne – kluczowym elementem skierowanym również do pacjentów”

Jak przyznał dr n. med. Grzegorz Krasowski, wiceprezes Stowarzyszenia Naukowego Leczenia Ran, specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej, wyzwań dotyczących dziedziny mikrobiologii jest bardzo dużo, jednak najistotniejszym elementem są teraz wyzwania edukacyjne, które powinny być skierowane nie tylko do personelu medycznego, ale również pacjentów.

– Pacjent nie jest przedmiotem, na którym my praktykujemy i wykonujemy naszą działalność. Jest podmiotem aktywnie uczestniczącym w procesie leczenia ran. Dlatego niezmiernie istotne jest wprowadzenie nauczania prozdrowotnego od pierwszych klas szkoły podstawowej z prostej przyczyny, ze swoim ciałem jesteśmy związani przez całe życie.  Edukacja wydaje się obecnie najważniejszym zadaniem – dodał specjalista.

Wiceprezes SNLR podkreślił, iż nastąpił tak duży postęp w dziedzinie leczenia ran, że trudno jest sobie poradzić bez stałej aktualizacji tej wiedzy. „Różnica pomiędzy wiedzą i kompetencjami specjalistów, a kompetencjami ogólnego społeczeństwa robi się tak wielka, że kwestie uzupełnienia ogólnospołecznej wiedzy zdrowotnej stają się palące”.

Rola sterylizacji i dezynfekcji w profilaktyce zakażeń

Podczas konferencji odbyła się również sesja poświęcona skutecznym rozwiązaniom w sterylizacji i dezynfekcji, poprowadzona przez mgr Dorotę Kudzię-Karwowską, prezes Polskiego Stowarzyszenia Sterylizacji Medycznej. W rozmowie z Evereth News prezes PSSM podkreśliła, że osoby wykonujące zawód technika sterylizacji medycznej, który w 2021 r. dołączył do grona zawodów medycznych, to personel coraz bardziej świadomy, który swoje doświadczenie zbiera zarówno drogą edukacji, jak również pracy zawodowej.

– Jest to praca bardzo odpowiedzialna, ze względu na ryzyko jakie niesie za sobą rozprzestrzenianie się zakażeń, jak również z uwagi na obsługę sprzętu, który jest coraz bardziej nowoczesny, skomplikowany. Ponadto projekt nowego rozporządzenia o nowych zawodach medycznych nakłada na nas obowiązek doskonalenia się i ustawicznego kształcenia. To jest dla nas wyzwanie na dzień dzisiejszy – dodała Kierownik Centralnej Sterylizatorni SPSK ŚUM w Katowicach.

Istota wprowadzania nowych technologii do laboratoriów medycznych

O potrzebie szybkiego wprowadzenia nowych technologii do laboratoriów medycznych powiedziała podczas rozmowy z naszym portalem prof. dr hab. n. med. Eugenia Gospodarek-Komkowska, kierownik Katedry Mikrobiologii UMK w Toruniu, Wydział Farmaceutyczny CM w Bydgoszczy oraz SU nr 1 im. dr. A. Jurasza.

– Takie technologie już są dostępne. Niekiedy przeszkodą może być bariera finansowa. Jednak warto starać się o to, aby otrzymać dostęp do najnowszych metod diagnostycznych, ponieważ po uwzględnieniu wszystkich kosztów związanych z utrzymaniem pacjenta w szpitalu, to się naprawdę opłaca. Diagności laboratoryjni są doskonale przygotowani, z uwzględnieniem też biologów molekularnych i biogenetyków, do wykorzystywania takich metod w aspekcie szybkiej diagnostyki mikrobiologicznej.

Jak dodał na koniec rozmowy dr Krasowski, takie spotkania jak II Forum Zakażeń są szansą na wymianę wiedzy, doświadczeń, a także opracowanie nowych strategii i nowych sposobów postępowania, które mogą nam umożliwić zabezpieczenie się przed powstawaniem zakażeń, bądź też skuteczną walkę z zakażeniami czy biofilmem rozwijającym się w ranie.