Amerykańscy naukowcy zidentyfikowali nową klasę przeciwciał, które reagują na różne mutacje patogenu grypy. Według specjalistów odkrycie to może stać się podstawą do opracowania uniwersalnej szczepionki przeciwko grypie.
Autorami projektu badawczego są naukowcy z Scripps Research Institute, University of Chicago i Icahn School of Medicine w Mount Sinai. Wyniki analizy zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie naukowym „Nature”.
Nowe mutacje wirusa grypy wymuszają modyfikowanie szczepionek
Działanie większości szczepionek przeciw grypie polega na pobudzaniu układu odpornościowego do produkcji przeciwciał rozpoznających hemaglutyninę (HA). Jest to białko wystające z powierzchni wirusa. Szczytowy region tego białka, czyli część głowowa, to region, który jest najłatwiej dostępny dla układu odpornościowego. Jednocześnie jednak część głowową HA cechuje duża zmienność. Powstające każdego roku nowe mutacje wirusa wymagają więc tworzenia nowych szczepionek. Z tego powodu głównym celem wielu trwających obecnie badań jest opracowanie szczepionki, która stymulowałaby organizm do produkcji przeciwciał skierowanych przeciw mniej zmiennemu regionowi HA (części łodygowej).
Nowe przeciwciała skierowane przeciw innej części wirusa
Naukowcy z USA scharakteryzowali 358 różnych przeciwciał znajdujących się we krwi osób, które zaszczepiły się przeciw grypie sezonowej, przyjęły szczepionkę eksperymentalną w fazie I prób klinicznych lub przeszły naturalną infekcję. Duża część zidentyfikowanych przeciwciał była już naukowcom znana. Skupiały się one na rozpoznawaniu części głowowej lub łodygowej HA.
W trakcie badania zauważono jednak nową klasę przeciwciał wiążących się z hemaglutyniną na samym dole części łodygowej, w pobliżu regionu, w którym każda cząsteczka HA jest przyłączona do błony wirionu grypy. Zespół nazwał ten region „kotwicą”. Dalsze testy pozwoliły wyróżnić u 21 osób łącznie 50 różnych przeciwciał skierowanych przeciwko kotwicy. Przeciwciała te identyfikują wiele różnych mutacji wirusa grypy H1, czyli kilku sezonowych szczepów. Część przeciwciał w badaniach laboratoryjnych wykazała także umiejętność rozpoznawania pandemicznych szczepów grypy H2 i H5.
– Identyfikując miejsca podatności na przeciwciała, które są wspólne dla dużej liczby wariantów grypy, możemy projektować szczepionki, które są mniej zależne od mutacji wirusowych. Przeciwciała kotwiczące, które opisujemy w naszej pracy, wiążą się z takim właśnie miejscem – wyjaśnił dr Patrick Wilson, jeden z autorów publikacji.
Jak podkreślają eksperci, odkryte przeciwciała powszechnie występują w populacji ludzkiej. Są naturalnie wytwarzane przez ludzki układ odpornościowy, co jest kluczowe w opracowaniu nowej szczepionki. Według naukowców wykorzystanie nowoczesnych metod inżynierii białkowej pozwoli stworzyć szczepionkę, która pobudzi produkcję przeciwciał kotwiczących na wystarczającym poziomie. Preparat o takim działaniu nie wymagałby tak częstych modyfikacji ani stosowania co roku.
Źródło: PAP
Przeczytaj także: Szczepienia przeciw grypie bezpłatne dla wszystkich osób pełnoletnich