Konsultanci ds. farmakologii i farmacji klinicznej zdecydowanie przeciwstawiają się realizacji zleceń lekarskich, w ramach których pielęgniarka ma podać kilka produktów leczniczych w jednej iniekcji. Jak podkreślają, takie działanie jest zagrożeniem dla zdrowia i życia chorych.
Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych zwróciła się do Naczelnej Izby Aptekarskiej o przedstawienie opinii w sprawie realizacji zleceń lekarskich przez pielęgniarki w domu pacjenta, w ramach których zaleca się podanie kilku produktów leczniczych w jednej iniekcji. Samorząd pielęgniarski przedstawił następujące zapisy zleceń lekarskich:
- Gentamycyna 130 mg + Zinacef 750 mg + Lignocain 2% 0,7 cm im 1×1 przez 6 dni + Dexaven 6 mg im 1×1 przez 3-4 dni,
- Fraxiparine 0,6 śródskórnie 1×1 przez 5 dni.
Odpowiedzi na to zagadnienie udzieliły dr n. med. Ewa Jaźwińska-Tarnowska, konsultant wojewódzki w dziedzinie farmakologii klinicznej dla województwa dolnośląskiego, oraz prof. dr hab. Anna Wiela-Hojeńska, konsultant krajowy w dziedzinie farmacji klinicznej.
Nie należy łączyć leków w jednej iniekcji, a podawać je oddzielnie
Konsultanci zdecydowanie sprzeciwili się realizacji zleceń lekarskich w ramach, których pielęgniarka ma podać kilka produktów leczniczych w jednej iniekcji. Jak podkreślono, często w praktyce stosuje się terapię wielolekową w celu zwiększenia siły działania farmakologicznego i uzyskania pożądanego efektu terapeutycznego.
– Grozi to niebezpieczeństwem wystąpienia niepożądanych interakcji zachodzących zarówno w fazie farmakokinetycznej, jak i farmakodynamicznej, które mogą prowadzić do osłabienia lub nasilenia działania, pojawienia się objawów toksycznych lub jakościowo odmiennego od spodziewanego działania farmakologicznego leków. Zagrożeniem dla zdrowia i życia chorych mogą być również niezgodności w fazie farmaceutycznej polegające na nieprzewidzianych i niezamierzonych zmianach właściwości fizycznych i chemicznych zachodzących w postaci leku in vitro na skutek wzajemnego oddziaływania substancji leczniczych między sobą, substancji leczniczych i pomocniczych czy substancji pomocniczych między sobą. Niezgodności te natury fizycznej lub chemicznej mogą zachodzić bez jakichkolwiek zmian wizualnych. Nie wszystkie połączenia produktów leczniczych zostały przebadane w tym aspekcie. Należy zatem pamiętać, aby w trosce o bezpieczeństwo pacjentów nie łączyć w jednej iniekcji produktów leczniczych, a podawać je oddzielnie – czytamy w opinii konsultantów.
Należy unikać mieszania niektórych leków
Opinia konsultantów odnosi się również do przedstawionych przez NIPiP zleceń lekarskich. Jak wskazano jest ono niejednoznaczne co do sposobu podania leków – razem czy osobno, w niezależnych iniekcjach. Zapis zlecenia sugeruje jednak, by podać leki domięśniowo zmieszane w jednej strzykawce. Łączna objętość leku wyniosłaby zatem 8,45 ml. Tymczasem, jak wyjaśniają konsultanci, u osoby prawidłowo umięśnionej, największą objętość leku (do 5 ml) można wstrzyknąć w okolicę pośladkową tylną. Jeżeli istnieje konieczność podania leku o objętości przekraczającej 5 ml lub konieczność podania jednoczesnego dwóch leków, wtedy drugi lek należy wstrzyknąć przez tę samą igłę, ale po uprzedniej zmianie jej kierunku. W ten sposób możliwe jest wstrzyknięcie maksymalnie 10 ml leku.
Konsultanci przedstawili również analizę zapisów w Charakterystykach poszczególnych Produktów Leczniczych odnoszących się do zlecenia lekarskiego przedstawionego przez NIPiP. Z wniosków wynika, iż nie należy mieszać w jednej strzykawce cefuroksymu (Zinacef) z gentamycyną, a także stosować 2% roztworu lignokainy do zmieszania z cefuroksymem.
– Jedynym kortykosteroidem nie zmieniającym stabilności cefuroksymu po zmieszaniu w jednej strzykawce jest hydrokortyzon, na temat innych sterydów brak informacji w Charakterystyce Produktu Leczniczego, należy zatem unikać mieszania cefuroksymu z deksametazonem – podkreślają konsultanci ds. farmakologii i farmacji klinicznej.
Źródło: NIPiP
Przeczytaj także: Prof. Jackowska: “Podawanie leków i antybiotyków domięśniowo u dzieci jest nieetyczne”
