BLS, czyli podstawowe zabiegi resuscytacyjne to procedury mające na celu utrzymywanie drożności dróg oddechowych oraz podtrzymywanie oddychania i krążenia. Czynności te znacząco zwiększają szanse na przeżycie osób poszkodowanych.

BLS to skrót od angielskich słów Basic Life Support. Algorytmy BLS zostały tak opracowane, aby bez problemu mogły je przeprowadzić osoby nieposiadające wykształcenia medycznego. Wszystko po to, aby osoby chore i poszkodowane mogły otrzymać pomoc jeszcze przed przyjazdem karetki lub przewiezieniem ich do szpitala. Jest to o tyle ważne, że w przypadku NZK, czyli nagłego zatrzymania krążenia, udzielenie pierwszej pomocy zwiększa szanse na przeżycie chorego nawet dwukrotnie.

Co obejmują procedury BLS?

Algorytmy BLS obejmują działania na wypadek udzielania pomocy osobie nieprzytomnej, pacjentowi z zadławieniem oraz przy nagłym zatrzymaniu krążenia. Do wszystkich tych czynności niewymagany jest żaden specjalistyczny sprzęt. Wystarczy tylko odpowiednia wiedza i chęć niesienia pomocy.

Jak pomóc osobie nieprzytomnej?

Pierwszą i podstawową zasadą udzielania pierwszej pomocy jest sprawdzenie, czy nam oraz poszkodowanemu nie zagraża niebezpieczeństwo. Jeżeli istnieje ryzyko, że poniesiemy obrażania w czasie ratowania drugiej osoby, nie należy podchodzić do poszkodowanego. W takiej sytuacji wzywamy służby ratunkowe (policja, straż pożarna), aby zabezpieczyły miejsce zdarzenia. Jeżeli natomiast nie zagraża nam niebezpieczeństwo, sprawdzamy, czy dana osoba jest przytomna.

W momencie braku reakcji ze strony osoby poszkodowanej weryfikujemy, czy zachowane są funkcje życiowe, a dokładniej oddech. Aby poddać to ocenie należy obrócić poszkodowanego na plecy, stabilizując kręgosłup szyjny i udrożnić jego drogi oddechowe, poprzez odchylenie jego głowy do tyłu i wysunięcie żuchwy. Następnie pochylając się nad poszkodowanym, sprawdzamy oddech. Nasza twarz powinna być zwrócona w stronę jego klatki piersiowej. Jest to niezbędne, aby poprawnie ocenić oddech. Jeżeli w ciągu 10 sekund zaobserwujemy przynajmniej dwa prawidłowe oddechy, poszkodowanego należy ułożyć w pozycji bocznej.

W czasie sprawdzania oddechu powinniśmy widzieć, jak unosi się klatka piersiowa poszkodowanego, czuć jego oddech na policzku oraz słyszeć szmer oddechowy. Osoba bez przeszkolenia nie powinna sprawdzać pulsu na tętnicy szyjnej ani promieniowej. Jeżeli stwierdzimy brak oddechu, należy wdrożyć algorytm przewidziany dla NZK, czyli nagłego zatrzymania krążenia.

Jak pomóc osobie z NZK?

Jeżeli wśród nas nie ma innych świadków zdarzenia, głośno wołamy o pomoc. W sytuacji, kiedy są wokół nas inni ludzie, dobrze jest zlecić jednemu z nich, aby wezwał na miejsce pogotowie. W tym czasie można przystąpić do rozpoczęcia RKO, czyli resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Jeżeli nie ma nikogo wokół nas, najpierw wzywamy pomoc, a dopiero później przystępujemy do kolejnych działań przy poszkodowanym.

RKO u osoby dorosłej rozpoczynamy od 30 uciśnięć klatki piersiowej (masaż serca). Nasze dłonie powinny być ułożone jedna na drugiej z zaplecionymi palcami na środku klatki piersiowej. W trakcie uciskania ramiona układamy prostopadle do poszkodowanego. Częstotliwość uciśnięć powinna wynosić od 100 do 120 na minutę (odpowiada to rytmowi piosenki Stayn Alive zespołu Bee Gees). Po każdym uciśnięciu powinna nastąpić relaksacja, czyli powrót klatki piersiowej do pierwotnej pozycji. W czasie relaksacji nie odrywamy dłoni od klatki piersiowej poszkodowanego. Uciśnięcia powinny mieć głębokość od 5 do 6 centymetrów.

Po wykonaniu 30 uciśnięć należy ponownie udrożnić drogi oddechowe poszkodowanego i przeprowadzić maksymalnie dwie próby oddechów ratunkowych. Można od nich odstąpić, jeżeli nie mamy przy sobie przeznaczonej do tego maseczki. W przypadku niewykonywania oddechów ratunkowych wykonujemy uciśnięcia klatki piersiowej do przyjazdu zespołu pogotowia lub powrotu oddechu u poszkodowanego.

Jeżeli zdecydujemy się przeprowadzić oddechy ratunkowe, w czasie wdmuchiwania powietrza do układu oddechowego poszkodowanego metodą usta-usta (robimy to przez jedną sekundę), powinniśmy widzieć uniesienie jego klatki piersiowej. W momencie, kiedy klatka piersiowa się nie unosi oznaczać to może, że drogi oddechowe nie zostały udrożnione lub znajduje się w nich ciało obce. Po pierwszej nieudanej próbie warto sprawdzić, czy w ustach poszkodowanego nie tkwi jakiś przedmiot, jeżeli tak jest, należy go wyjąć. Jeżeli nie możemy niczego dostrzec, podejmujemy drugą próbę wykonania oddechu ratunkowego. Niezależnie od tego, czy druga próba się powiodła, powracamy do uciśnięć klatki piersiowej. Kontynuujemy RKO do momentu powrotu samoistnego oddechu u poszkodowanego lub przyjazdu zespołu ratunkowego.

Rola AED w pierwszej pomocy u pacjentów z NZK

Przy udzielaniu pomocy osobie z NZK ważną rolę odgrywa urządzenie o nazwie AED. Jest to przenośny defibrylator, który można znaleźć w wielu miejscach np. stacjach metra, poczcie, galeriach handlowych, dworcach PKP. Defibrylator posiada specjalne elektrody, które przykleja się na klatkę piersiową poszkodowanego (bezpośrednio na skórę). Na elektrodach znajdują się obrazki wskazujące, gdzie dokładnie powinny zostać umieszczone. Po włączeniu urządzenia zostanie uruchomiona instrukcja obsługi w formie nagrania. Defibrylator pokieruje osobę udzielającą pomocy co do tego, jakie czynności powinna podjąć. Urządzenie sprawdzi też puls osoby poszkodowanej i rytm serca. Zdecyduje także, czy defibrylacja jest potrzebna. Aby nie przerywać RKO, najlepiej jest polecić jednemu ze świadków przyniesienie defibrylatora, kiedy my będziemy prowadzić czynności resuscytacyjne. Jeżeli wokół nas nikogo nie ma, nie odchodzimy od poszkodowanego.

Pierwsza pomoc przy zadławieniu

Działania wobec osoby po zadławieniu powinny zostać podjęte niezwłocznie. Pozwoli to uniknąć u poszkodowanego zatrzymania krążenia w wyniku niedotlenienia. Pierwszym krokiem będzie wówczas usunięcie ewentualnych fragmentów ciała obcego z ust poszkodowanego i określenie, czy doszło do częściowej bądź całkowitej niedrożności dróg oddechowych (kaszel efektywny lub nieefektywny). Przy kaszlu efektywnym poszkodowany będzie mógł mówić, kaszleć i częściowo wykonać wdech i wydech. W czasie oddychania może być słyszalny gwizd. W takiej sytuacji należy zachęcać osobę dławiącą się do kaszlu.

Kaszel nieefektywny charakteryzuje się tym, że poszkodowany nie może mówić ani kaszleć. W takiej sytuacji należy stanąć z boku poszkodowanego. Jedną ręką podtrzymać go za klatkę piersiową, pochylić go mocno do przodu i wykonać do 5 uderzeń w przestrzeń między łopatkową przy użyciu drugiej ręki (dłoń nie może być zaciśnięta w pięść). Jeżeli nie przyniesie to efektu, należy rozpocząć rękoczyn Heimlicha, który polega na tym, że stajemy za poszkodowanym i obejmujemy go pod żebrami. Jedną z dłoni zaciskamy w pięść i przykładamy ją pod mostkiem poszkodowanego. Drugą dłoń kładziemy na pierwszej i wykonujemy silny ruch do siebie i w górę tak, aby wypchnąć ciało obce z dróg oddechowych. Przerywamy w momencie udrożnienia dróg oddechowych lub utraty przytomności u poszkodowanego. Jeżeli osoba dławiąca się straci przytomność, rozpoczynamy RKO. Uciśnięcia klatki piersiowej powinny wypchnąć ciało obce z dróg oddechowych lub je częściowo odblokować.

Źródło: Wytyczne Polskiej Rady Resuscytacyjnej 2021

Przeczytaj także: Środki dezynfekujące stosowane w trakcie ciąży powiązane z astmą i egzemą u dzieci

Artykuł Podstawowe procedury ratowania życia (BLS) przy utracie przytomności, NZK i zadławieniu pochodzi z serwisu Evereth News.