Na temat endometriozy panuje wiele błędnych przekonań i wyobrażeń dotyczących przebiegu choroby i jej leczenia. Schorzenie nadal nie jest do końca poznane, a jego charakter może być zróżnicowany w zależności od organizmu. Jakie są najczęściej powielane mity na temat endometriozy?

Endometrioza jest chorobą narządów płciowych kobiety, chociaż może wystąpić w innych narządach i wokół nich. Schorzenie charakteryzuje się obecnością komórek błony śluzowej trzonu macicy poza jamą macicy. Komórki te pod względem budowy podobne są do komórek znajdujących się wewnątrz jamy, wykazują aktywność wydzielniczą i reagują na zmiany hormonalne zachodzące w cyklu miesiączkowym. Następstwem tego procesu jest przewlekła reakcja zapalna, w wyniku której dochodzi do wewnętrznych krwawień, rozwoju bolesnych guzków, tworzenia się blizn i zrostów, a także zmian stosunków anatomicznych narządów w miednicy mniejszej.

Endometrioza u wielu kobiet jest przyczyną niepłodności i pogorszenia w związku z tym jakości życia. Choroba objawia się najczęściej bólem zlokalizowanym w miednicy małej, bolesnym miesiączkowaniem, bolesnymi stosunkami płciowymi, bólem w czasie oddawania moczu i stolca, bólem brzucha i w krzyżu oraz przewlekłym bólem miednicy. Na bazie endometriozy mogą również rozwijać się nowotwory. Endometriozę leczy się farmakologicznie lub chirurgicznie, w tym zachowawczo i radykalnie.

Poniżej przedstawiamy listę 8 najczęstszych mitów na temat endometriozy.

1. Ciąża może wyleczyć endometriozę

Niektóre kobiety ze zdiagnozowaną endometriozą mogą obserwować poprawę objawów podczas ciąży, a niekiedy nawet zahamowanie rozwoju choroby. Przyczyną tego zjawiska, jak uważają eksperci, może być wysoki poziom progesteronu w organizmie kobiety będącej w ciąży, który łagodzi ogniska endometriozy i powoduje, że stają się one mniej aktywne. Poprawa wynika także z zatrzymania menstruacji. Po narodzeniu dziecka również karmienie naturalne hamuje wydzielanie estrogenów, co zatrzymuje owulację, a tym samym rozwój endometriozy.

Z drugiej strony – podczas ciąży może również dojść do nasilenia objawów, szczególnie w trzecim trymestrze ciąży, co spowodowane jest szybkim powiększaniem się macicy (naciąganie i rozrywanie zrostów tkanek, które uległy zbliznowaceniu przez ogniska endometriozy). Ponadto pogorszenie stanu pacjentki może wynikać z wysokiego poziomu estrogenu w czasie ciąży, który stymuluje ogniska endometriozy.

Zajście w ciążę nie oznacza jednak całkowitego wyleczenia endometriozy i nie można twierdzić, że jest ona lekarstwem na to schorzenie. Korzystne skutki ciąży są tylko tymczasowe. Wiele kobiet doświadcza nawrotu choroby po urodzeniu dziecka.

2. Menopauza na zawsze zatrzymuje endometriozę

Menopauza w większości przypadków może doprowadzić do zatrzymania wszystkich objawów endometriozy, ale nie zawsze się to dzieje. Wiele zależy od indywidualnego przypadku.

Zatrzymanie miesiączkowania sprawia, że jajniki produkują mniej estrogenów, wobec czego objawy endometriozy mogą się zatrzymać. Nie oznacza to jednak, że endometrioza po menopauzie całkowicie ustąpi. Terapia hormonalna, która ogranicza objawy towarzyszące menopauzie, może powodować ból miednicy, krwawienie i inne przypadłości, które towarzyszyły wcześniej endometriozie.

3. Wycięcie narządów może wyleczyć endometriozę

Histerektomia to nieodwracalny zabieg chirurgicznego usunięcia macicy. Najczęściej wskazaniami do zabiegu są nowotwór ginekologiczny (rak trzonu macicy, jajnika, szyjki macicy), mięśniaki macicy, zaburzenia statyki narządu rodnego (osłabienie mięśni dna miednicy, wypadanie macicy) oraz endometrioza powodująca długotrwały ból podbrzusza po nieskutecznym leczeniu zachowawczym (głównie u kobiet w wieku pomenopauzalnym).

Usuwanie narządów rodnych nie jest jednak standardem leczenia endometriozy. Taki zabieg zatrzymuje dolegliwości bólowe związane z miesiączką, ale gdy ogniska endometriozy znajdują się poza macicą, może dojść do tzw. podwójnego krwawienia, co powoduje silny ból. Usunięcie przydatków może z kolei wpłynąć na zmniejszenie poziomu estrogenów, co również hamuje wzrost endometriozy. Jednak część przypadków endometriozy może nie być wrażliwych na hormony, więc zmiany mogą ciągle postępować. Ponadto usunięcie przydatków, zwłaszcza jajników, może prowadzić do powikłań, takich jak dotkliwe objawy menopauzy, uderzenia gorąca, obniżenie nastroju, a także problemów z kośćmi. Wycięcie narządów może więc powodować wiele poważniejszych problemów niż tradycyjne leczenie endometriozy.

Eksperci podkreślają ponadto, że po histerektomii objawy endometriozy mogą powrócić, zwłaszcza jeżeli choroba przejawia się poza macicą. Przy endometriozie naciekającej, która atakuje inne narządy – operacja nie stłumi objawów choroby.

4. Endometrioza wyklucza urodzenie dziecka

Endometrioza może być przyczyną niepłodności, jednak nie odbiera ona szansy na macierzyństwo. Niektóre pacjentki mogą zajść w ciążę naturalnie, innym proponuje się leczenie niepłodności za pomocą dwóch metod: inseminacji domacicznej ze stymulacją jajeczkowania (w początkowym stadium endometriozy) lub in vitro.

5. Endometrioza dotyka tylko żeńskich narządów rozrodczych

Zmiany związane z endometriozą najczęściej lokalizują się w miednicy i podbrzuszu, mogą jednak rozwijać się w bardzo odległych od macicy lokalizacjach, np. w płucach, a nawet w mózgu, oku, ośrodkowym układzie nerwowym, okolicach pępka, na języku.

6. Obfite i bardzo bolesne miesiączki zawsze są przyczyną endometriozy

Wiele miesiączkujących kobiet odczuwa ból podczas menstruacji. Przyczyną silnego bólu i obfitego krwawienia podczas okresu może być endometrioza, ale dolegliwości te mogą mieć również inną przyczynę, a wśród nich wymienia się także przewlekły stres czy nieprawidłową dietę. Ponadto podłożem tych zaburzeń mogą być mięśniaki macicy, niedoczynność tarczycy, zaburzenia hormonalne, polipy szyjki macicy, choroby zapalne narządów rodnych (chlamydia, dwoinka rzeżączki), wkładka domaciczna (tzw. spirala), torbiele jajowodów, wady anatomiczne macicy.

W przebiegu endometriozy, oprócz dolegliwości bólowych i obfitego krwawienia podczas miesiączki, niekiedy obserwuje się również skurcze i ból między miesiączkami, a także ból w obrębie innych narządów. Każdorazowo silne dolegliwości bólowe i obfite krwawienie należy skonsultować z ginekologiem.

7. Endometrioza zawsze powoduje silny ból

Nawet 80 proc. kobiet ze zdiagnozowaną endometriozą zgłasza ból związany z miesiączkowaniem, a co druga doświadcza przewlekłych dolegliwości bólowych niezwiązanych z menstruacją. Ból zazwyczaj jest intensywny i promieniuje w różne strony. Mimo że ból jest bardzo częstym objawem schorzenia, to należy pamiętać, że endometrioza może przebiegać bezobjawowo i rozpoznawana jest przypadkowo, np. podczas interwencji operacyjnej czy kontrolnego badania ginekologicznego. Ból podczas endometriozy może mieć ponadto różne natężenie i nie zawsze jest silny.

8. Leki antykoncepcyjne leczą endometriozę

Leki antykoncepcyjne zazwyczaj minimalizują objawy endometriozy, ale nie leczą jej. Zawarte w środkach antykoncepcyjnych hormony obniżają poziom estrogenów w organizmie, które odpowiedzialne są za podbudzanie endometrium oraz powstawanie kolejnych ognisk choroby. Tabletki hamują również miesiączkę, co sprzyja spowolnieniu rozwoju endometriozy oraz złagodzeniu jej objawów.

Endometrioza wciąż nie jest do końca poznaną chorobą i leczy się ją niezwykle trudno. Tabletki hormonalne pomagają jedynie doraźnie, a usunięcie zrostów możliwe jest jedynie poprzez zabieg chirurgiczny lub laparoskopowy.

Źródła: medicalnwestoday.com, szpitalnaklinach.pl, mp.pl, YouTube/ „Czy wycięcie wszystkich narządów kobiecych może ograniczyć rozwój endometriozy?”, lek. Jan Olek, podyplomie.pl

Artykuł 8 mitów na temat endometriozy – choroby, która może dotykać co 10. kobietę pochodzi z serwisu Evereth News.