Personel medyczny zapewniaj\u0105cy opiek\u0119 nad chorym odmiennej kultury powinien wykaza\u0107 si\u0119 szacunkiem dla innych postaw, zasad, warto\u015bci i zwyczaj\u00f3w. Rol\u0105 piel\u0119gniarki jest zagwarantowanie opieki zgodnie z ludzkimi warto\u015bciami i sposobem \u017cycia. Chory transkulturowy mo\u017ce bowiem mie\u0107 odmienne wymagania dotycz\u0105ce diety, wykonywanych zabieg\u00f3w, p\u0142ci personelu medycznego, kt\u00f3ry si\u0119 nim opiekuje, czy czynno\u015bci, jakie powinny zosta\u0107 podj\u0119te po jego \u015bmierci. <\/strong><\/p>\n Personel medyczny zapewniaj\u0105cy opiek\u0119 nad pacjentem odmiennym kulturowo powinien okaza\u0107 profesjonalne wsparcie oraz zapewni\u0107 chorym r\u00f3wne traktowanie<\/strong>. Wiedza na temat okre\u015blonych postaw ka\u017cdej spo\u0142eczno\u015bci wobec zdrowia i choroby jest kluczowa w \u015bwiadczeniu opieki zdrowotnej. Nie nale\u017cy jednak obawia\u0107 si\u0119 rozmowy z pacjentem czy jego rodzin\u0105<\/strong> oraz pyta\u0144 na temat oczekiwa\u0144 pacjenta wynikaj\u0105cych z jego obyczajowo\u015bci.<\/p>\n Poni\u017cej przedstawiamy najwa\u017cniejsze informacje na temat opieki nad pacjentem transkulturowym w rozr\u00f3\u017cnieniu na religie: katolicyzm, prawos\u0142awie, islam, \u015bwiadkowie Jehowy, judaizm. Informacje zosta\u0142y zaczerpni\u0119te z aplikacji mobilnej TOM \u2013 Transkulturowa Opieka Medyczna, kt\u00f3rej autorami s\u0105 eksperci z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.<\/p>\n Opieka medyczna nad pacjentem wyznaj\u0105cym katolicyzm<\/strong><\/p>\n Katolicyzm jest jednym z wyzna\u0144 chrze\u015bcija\u0144skich i opiera si\u0119 na wsp\u00f3lnocie Ko\u015bcio\u0142a rzymskokatolickiego, kt\u00f3ry stanowi wsp\u00f3lnot\u0119 ludzi wierz\u0105cych i d\u0105\u017c\u0105cych do zbawienia. Doktryna wyznania opiera si\u0119 na g\u0142oszeniu \u201edobrej nowiny\u201d, wierze w zbawienie i \u017cycie wieczne. Du\u017c\u0105 rol\u0119 odgrywaj\u0105 msza \u015bwi\u0119ta, liturgia sakrament\u00f3w, praktyki religijne i moralno\u015b\u0107 chrze\u015bcija\u0144ska. Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki przyjmuje w\u0142adz\u0119 biskupa Rzymu (papie\u017ca), kt\u00f3ry, zgodnie z wiar\u0105, jest nast\u0119pc\u0105 \u015bw. Piotra oraz zwierzchnikiem Ko\u015bcio\u0142a katolickiego.<\/p>\n Dieta<\/strong>: Katolicy w ka\u017cdy pi\u0105tek oraz \u015bwi\u0119ta religijne spo\u017cywaj\u0105 diet\u0119 jarsk\u0105 <\/strong>(bez mi\u0119sa). Poza tymi dniami nie ma ogranicze\u0144 jako\u015bciowych i ilo\u015bciowych.<\/p>\n Zabiegi<\/strong>: Dozwolona jest transfuzja krwi i transplantacja<\/strong>, nie jest dozwolona aborcja, eutanazja i in vitro oraz terapia uporczywa. Akceptowane jest stosowanie \u015brodk\u00f3w przeciwb\u00f3lowych, r\u00f3wnie\u017c o dzia\u0142aniu narkotycznym. Pacjentem mo\u017ce opiekowa\u0107 si\u0119 personel medyczny p\u0142ci \u017ce\u0144skiej i m\u0119skiej, z wyj\u0105tkiem os\u00f3b duchownych. <\/strong><\/p>\n Opieka<\/strong>: Nale\u017cy umo\u017cliwi\u0107 pacjentowi odbywanie praktyk religijnych \u2013 udzia\u0142 we mszy \u015bwi\u0119tej, modlitw\u0119, rozmow\u0119 z osob\u0105 duchown\u0105, przyjmowanie Sakrament\u00f3w \u015awi\u0119tych.<\/p>\n \u015amier\u0107<\/strong>: Umieraj\u0105cy pacjent powinien mie\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 kontaktu z kapelanem, przyj\u0119cia sakramentu pokuty, namaszczenia chorych oraz Komunii \u015awi\u0119tej<\/strong>. Toalet\u0119 po\u015bmiertn\u0105 wykonuje personel piel\u0119gniarski.<\/p>\n Opieka medyczna nad pacjentem wyznaj\u0105cym prawos\u0142awie<\/strong><\/p>\n Prawos\u0142awie to jeden z g\u0142\u00f3wnych od\u0142am\u00f3w chrze\u015bcija\u0144stwa, kt\u00f3ry opiera swoj\u0105 doktryn\u0119 na Pi\u015bmie \u015awi\u0119tym i Tradycji Ko\u015bcio\u0142a Wschodniego. Ko\u015bci\u00f3\u0142 prawos\u0142awny nie uznaje: pochodzenia Ducha \u015bwi\u0119tego od Ojca i Syna, pierwsze\u0144stwa Piotra w stosunku do pozosta\u0142ych Aposto\u0142\u00f3w, zwierzchnictwa i nieomylno\u015bci papie\u017ca, istnienia czy\u015b\u0107ca oraz niepokalanego pocz\u0119cia Maryi przez \u015bwi\u0119t\u0105 Ann\u0119. Celibat w prawos\u0142awiu dotyczy tylko biskup\u00f3w, a pozostali duchowni mog\u0105 zawiera\u0107 zwi\u0105zki ma\u0142\u017ce\u0144skie.<\/p>\n Dieta<\/strong>: W \u015bwi\u0119ta religijne wyznawcy prawos\u0142awia stosuj\u0105 diet\u0119 jako\u015bciow\u0105 i ilo\u015bciow\u0105.<\/p>\n Zabiegi<\/strong>: Transfuzja krwi i transplantacje s\u0105 dozwolone<\/strong>. Dopuszczone jest stosowanie wszelkich zabieg\u00f3w medycznych ratuj\u0105cych \u017cycie oraz poprawiaj\u0105cych stan zdrowia. Nie nale\u017cy sztucznie przed\u0142u\u017ca\u0107 \u017cycia pacjenta. <\/strong><\/p>\n Opieka<\/strong>: W opiece nad prawos\u0142awnymi mo\u017cna podawa\u0107 silne leki przeciwb\u00f3lowe, w tym o dzia\u0142aniu narkotycznym, a opiek\u0119 nad pacjentem mo\u017ce sprawowa\u0107 personel odmiennej p\u0142ci, wyj\u0105tkiem s\u0105 osoby duchowne.<\/strong><\/p>\n \u015amier\u0107 pacjenta<\/strong>: Umieraj\u0105cemu pacjentowi nale\u017cy zapewni\u0107 obecno\u015b\u0107 rodziny oraz osoby duchownej w celu przyj\u0119cia sakrament\u00f3w przed \u015bmierci\u0105<\/strong>. Toalet\u0119 po\u015bmiertn\u0105 mo\u017ce wykona\u0107 personel piel\u0119gniarski.<\/p>\n Opieka medyczna nad pacjentem wyznaj\u0105cym islam<\/strong><\/p>\n Islam to monoteistyczna religia, kt\u00f3rej podstaw\u0105 jest wierno\u015b\u0107 religii oraz Bogu (Allahowi). \u015awi\u0119t\u0105 ksi\u0119g\u0105 islamu jest Koran, a zawarte w nim objawienie stanowi ostateczne i niezmienne przes\u0142anie Allaha do ludzi. Muzu\u0142manie przestrzegaj\u0105 pi\u0119\u0107 zasad i obowi\u0105zk\u00f3w: wyznanie wiary w jedynego Boga, pi\u0119ciokrotna modlitwa w ci\u0105gu doby, post w miesi\u0105cu ramadan, ja\u0142mu\u017cna na rzecz ubogich oraz pielgrzymka do Mekki przynajmniej raz w \u017cyciu.<\/p>\n Dieta<\/strong>: Muzu\u0142manie nie spo\u017cywaj\u0105 wieprzowiny<\/strong>. Jedzenie powinno by\u0107 przygotowane w naczyniu i z wykorzystaniem przybor\u00f3w, kt\u00f3re nie mia\u0142y kontaktu z pokarmami niedozwolonymi. Je\u017celi nie ma przeciwwskaza\u0144, nale\u017cy da\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 przygotowania posi\u0142k\u00f3w przez rodzin\u0119 chorego. Muzu\u0142manie zazwyczaj jedz\u0105 praw\u0105 r\u0119k\u0105 od brzegu talerza kieruj\u0105c si\u0119 do \u015brodka<\/strong>. Je\u017celi nie ma mo\u017cliwo\u015bci, by pacjent samodzielnie zjad\u0142 posi\u0142ek \u2013 nale\u017cy umo\u017cliwi\u0107 mu t\u0119 czynno\u015b\u0107 praw\u0105 r\u0119k\u0105. W miesi\u0105cu ramadan od wschodu do zachodu s\u0142o\u0144ca muzu\u0142manie nie spo\u017cywaj\u0105 posi\u0142k\u00f3w, wody i innych p\u0142yn\u00f3w<\/strong>.<\/p>\n Zabiegi<\/strong>: Transfuzja krwi i transplantacje s\u0105 dozwolone<\/strong>, ale nie nale\u017cy sztucznie przed\u0142u\u017ca\u0107 terapii uporczywej. Informacje o zdrowiu \u017cony oraz proponowanym leczeniu powinny by\u0107 przekazywane m\u0119\u017cowi. Aborcja i eutanazja nie s\u0105 dozwolone, dopuszczone s\u0105 zabiegi in vitro.<\/p>\n Opieka<\/strong>: Pacjentom nie nale\u017cy podawa\u0107 lek\u00f3w w postaci \u017celowej, z dodatkiem alkoholu<\/strong> oraz seratynianu magnezu w tabletkach<\/strong>. Z sali chorego nale\u017cy usun\u0105\u0107 symbole chrze\u015bcija\u0144skie oraz ustawi\u0107 \u0142\u00f3\u017cko pacjenta tak, by g\u0142owa by\u0142a zwr\u00f3cona w stron\u0119 Mekki<\/strong>.<\/p>\n Ka\u017cdorazowo przed wej\u015bciem na sal\u0119 chorego nale\u017cy zapyta\u0107 o zgod\u0119. Zaleca si\u0119 unikanie utrzymywania kontaktu wzrokowego<\/strong> z chorym, podawania r\u0119ki<\/strong> na przywitanie i po\u017cegnanie, a tak\u017ce poklepywania po ramieniu oraz dotykania g\u0142owy chorego<\/strong>. Personel medyczny powinien r\u00f3wnie\u017c w kontaktach z muzu\u0142maninem unika\u0107 ziewania, oznak zniecierpliwienia, g\u0142o\u015bnego kichania<\/strong>. Nale\u017cy r\u00f3wnie\u017c pami\u0119ta\u0107, \u017ce osoby wyznaj\u0105ce islam modl\u0105 si\u0119 pi\u0119\u0107 razy w ci\u0105gu dnia<\/strong>. Harmonogram zabieg\u00f3w medycznych powinien wi\u0119c by\u0107 dostosowany do praktyk modlitewnych.<\/p>\n Personel medyczny opiekuj\u0105cy si\u0119 pacjentem wyznaj\u0105cym islam powinien by\u0107 tej samej p\u0142ci<\/strong>, za wyj\u0105tkiem sytuacji nag\u0142ych. Je\u017celi kobiet\u0119 b\u0119dzie bada\u0142 m\u0119\u017cczyzna \u2013 powinna w nim uczestniczy\u0107 osoba z rodziny pacjentki tej samej p\u0142ci. Iniekcje podsk\u00f3rne, do\u017cylne i wk\u0142ucia obwodowe powinny by\u0107 wykonywane na prawej r\u0119ce pacjenta<\/strong>. Ponadto personel do wykonywania ka\u017cdej czynno\u015bci<\/strong> medycznej wobec pacjenta powinien u\u017cywa\u0107 prawej r\u0119ki<\/strong>. Badanie nale\u017cy wykona\u0107 w spos\u00f3b sekwencyjny, czyli ods\u0142ania\u0107 tylko badane cz\u0119\u015bci cia\u0142a. Badanie per rectum, czopki oraz lewatywa s\u0105 wysoce rani\u0105cymi godno\u015b\u0107 wyznawcy islamu. <\/strong><\/p>\n \u015amier\u0107<\/strong>: Cia\u0142a zmar\u0142ego nie mog\u0105 dotyka\u0107 osoby innej p\u0142ci ni\u017c zmar\u0142y, a tak\u017ce niewyznaj\u0105ce islamu<\/strong>. Czynno\u015bci piel\u0119gniarskie ograniczaj\u0105 si\u0119 w\u00f3wczas do wyj\u0119cia dren\u00f3w, wk\u0142u\u0107 obwodowych, cewnik\u00f3w, zag\u0142\u0119bnik\u00f3w, zabezpieczenia ran. Wykonanie toalety po\u015bmiertnej nale\u017cy umo\u017cliwi\u0107 rodzinie<\/strong> lub osobom bliskim tej samej p\u0142ci, co pacjent. Jak najszybciej nale\u017cy wystawi\u0107 akt zgonu.<\/p>\n Opieka medyczna nad \u015bwiadkiem Jehowy<\/strong><\/p>\n \u015awiadkowie Jehowy to zwi\u0105zek wyznaniowy, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wn\u0105 doktryn\u0105 jest wiara w jedynego Boga \u2013 Jahwe. \u015awiadkowie Jehowy wyznaj\u0105, \u017ce jedynie Biblia jest S\u0142owem Bo\u017cym, studiuj\u0105 j\u0105 i staraj\u0105 si\u0119 wprowadzi\u0107 w \u017cycie zawarte w niej rady. Zwi\u0105zek dopuszcza istnienie Jezusa, kt\u00f3ry istnia\u0142 w postaci duchowej zanim zosta\u0142 cz\u0142owiekiem. Odrzucaj\u0105 jednak Zmartwychwstanie Jezusa, niepokalane pocz\u0119cie Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, jej dziewiczo\u015b\u0107 oraz wniebowzi\u0119cie. Nie praktykuj\u0105: sakrament\u00f3w, modlitw, kultu \u015bwi\u0119tych, przykaza\u0144 bo\u017cych, post\u00f3w, \u015bwi\u0105t (za wyj\u0105tkiem pami\u0105tki \u015bmierci Jezusa).<\/p>\n Dieta<\/strong>: \u015awiadkowie Jehowy nie spo\u017cywaj\u0105 krwi oraz mi\u0119sa zwierz\u0105t<\/strong>, z kt\u00f3rych krew nie zosta\u0142a prawid\u0142owo osuszona. <\/strong><\/p>\n Zabiegi<\/strong>: Niedozwolona <\/strong>jest aborcja, eutanazja, in vitro, transfuzja krwi pe\u0142nej oraz predonacja krwi w\u0142asnej<\/strong>, a tak\u017ce prowadzenie terapii uporczywej<\/strong>. Za zgod\u0105 pacjenta mo\u017cliwa jest transplantacja<\/strong> oraz u\u017cycie drobnych sk\u0142adnik\u00f3w krwi<\/strong>, tzw. frakcji osoczowej oraz frakcji kom\u00f3rkowych lub p\u0142ytkowych, a tak\u017ce zastosowanie \u015brodk\u00f3w przeciwb\u00f3lowych.<\/p>\n Opieka<\/strong>: \u015awiadkowie Jehowy maj\u0105 przy sobie dokument \u2013 dyspozycje i pe\u0142nomocnictwo w sprawie opieki zdrowotnej. Cz\u0119sto korzystaj\u0105 tak\u017ce z us\u0142ug Komitet\u00f3w \u0141\u0105czno\u015bci ze Szpitalami<\/strong>, w kt\u00f3rych znajduj\u0105 si\u0119 kaznodzieje tego wyznania i wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105 z personelem szpitala<\/strong>.<\/p>\n \u015amier\u0107<\/strong>: Toalet\u0119 po\u015bmiertn\u0105 mo\u017ce wykona\u0107 personel piel\u0119gniarski.<\/p>\n Opieka medyczna nad pacjentem wyznaj\u0105cym judaizm<\/strong><\/p>\n Judaizm jest religi\u0105 monoteistyczn\u0105. Podstaw\u0105 jest wiara w jednego Boga. Wyznawcy tej religii zobowi\u0105zani s\u0105 do przestrzegania praw oraz norm spisanych w Torze. \u017bydzi obchodz\u0105 wiele \u015bwi\u0105t, jednym z nich jest szabat \u2013 trwaj\u0105cy od pi\u0105tkowego wieczoru do sobotniego zachodu s\u0142o\u0144ca. W tym dniu nakazuje si\u0119 odpoczynek oraz zaniechanie codziennych czynno\u015bci (np. pisania, korzystania z telefonu, w\u0142\u0105czania i wy\u0142\u0105czania \u015bwiat\u0142a).<\/p>\n Dieta<\/strong>: \u017bydzi stosuj\u0105 diet\u0119 koszern\u0105<\/strong>, a posi\u0142ki nale\u017cy podawa\u0107 w jednorazowych naczyniach wraz z jednorazowymi sztu\u0107cami<\/strong>. Je\u015bli to mo\u017cliwe, nale\u017cy umo\u017cliwi\u0107 rodzinie przygotowywanie jedzenia choremu zgodnie z prawem \u017cydowskim. Koszerne posi\u0142ki mog\u0105 by\u0107 r\u00f3wnie\u017c zamawiane do szpitala, a nast\u0119pnie zapakowane i zamro\u017cone w obecno\u015bci rabina.<\/p>\n Zabiegi<\/strong>: W judaizmie dopuszczona jest transfuzja krwi oraz transplantacja<\/strong>, ale nie uznaje si\u0119 terapii uporczywej<\/strong>. Nie ma zgodno\u015bci i jednomy\u015blno\u015bci co do aborcji, dozwolone s\u0105 zabiegi in vitro, ale nie dopuszcza si\u0119 eutanazji.<\/p>\n Opieka<\/strong>: Powinno si\u0119 unika\u0107 podawania lek\u00f3w w otoczce \u017celowej<\/strong> oraz lek\u00f3w zawieraj\u0105cych monooleinian polioksyetylenosorbitolu, tiacyn\u0119 lub gliceryn\u0119<\/strong>, z wyj\u0105tkiem sytuacji stanowi\u0105cych zagro\u017cenie \u017cycia. Personel zajmuj\u0105cy si\u0119 chorym powinien by\u0107 tej samej p\u0142ci, co pacjent<\/strong>. W judaizmie podczas hospitalizacji w opiek\u0119 anga\u017cuje si\u0119 rodzina<\/strong>. Piel\u0119gniarka nie musi wi\u0119c wykonywa\u0107 toalety, k\u0105pieli, ubierania czy karmienia chorego. Zaleca si\u0119 unikanie podawania r\u0119ki na powitanie i po\u017cegnanie<\/strong> oraz przebywanie w zamkni\u0119tym pokoju z osob\u0105 odmiennej p\u0142ci.<\/p>\n \u017bydzi modl\u0105 si\u0119 trzy razy dziennie<\/strong> \u2013 rano, po po\u0142udniu i wieczorem. Nie nale\u017cy przeszkadza\u0107 w praktykach religijnych i dostosowa\u0107 harmonogram leczenia do odprawianych modlitw.<\/p>\n \u015amier\u0107<\/strong>: Osoba umieraj\u0105ca nie powinna by\u0107 sama, a ostatnie chwile \u017cycia sp\u0119dzi\u0107 z rodzin\u0105. Cia\u0142o zmar\u0142ego powinno by\u0107 u\u0142o\u017cone na p\u0142asko <\/strong>(nale\u017cy usun\u0105\u0107 wszystkie poduszki) z otwartymi r\u0119kami<\/strong>, ramionami blisko cia\u0142a oraz wyprostowanymi nogami<\/strong>. Toalet\u0119 po\u015bmiertn\u0105 wykonuje personel piel\u0119gniarski tej samej p\u0142ci, co zmar\u0142y. Wyj\u0105tkiem jest mycie cia\u0142a \u2013 czynno\u015bci\u0105 t\u0105 zajmuje si\u0119 Bractwo Pogrzebowe. <\/strong><\/p>\n \u0179r\u00f3d\u0142o: Aplikacja TOM \u2013 Transkulturowa Opieka Medyczna\/ Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach<\/p>\n <\/p>\n <\/p>\nPRZECZYTAJ POPRZEDNI TEKST Z CYKLU\u00a0#ZAW\u00d3DPIEL\u0118GNIARKA<\/a>:<\/a><\/h3>\n