Kardiochirurgia dzieci\u0119ca jest jedn\u0105 z najtrudniejszych dziedzin medycyny. Uczy ogromnej precyzji, ale tak\u017ce pokory. Ogrom pracy i determinacji doprowadzi\u0142 do tego, \u017ce dzieci z wadami serca maj\u0105 szans\u0119, by \u017cy\u0107. W naszym kraju kardiochirurgia dzieci\u0119ca zacz\u0119\u0142a rozwija\u0107 si\u0119 ju\u017c w latach 40. W kolejnych dekadach polscy specjali\u015bci przeprowadzali pierwsze operacje na sercach najm\u0142odszych.<\/strong><\/p>\n

Serduszka najm\u0142odszych pacjent\u00f3w wa\u017c\u0105 zaledwie ok. 60 g, a w przypadku wcze\u015bniak\u00f3w nawet 20 czy 10 gram\u00f3w. <\/strong>Naprawianie ich jest niezwykle trudne. Naczynka w sercu s\u0105 niemal przezroczyste. Aorta<\/strong> w ci\u0119\u017ckich wadach rozwojowych mo\u017ce by\u0107 nawet w\u0119\u017csza ni\u017c 2 mm (u zdrowego noworodka ma 6-10 mm<\/strong>). Dopuszczalna granica b\u0142\u0119du, na jaki podczas ratuj\u0105cej \u017cycie operacji mo\u017cna sobie pozwoli\u0107, to 1\/10 mm. Wi\u0119ksza niedok\u0142adno\u015b\u0107 mo\u017ce oznacza\u0107, \u017ce krew nie pop\u0142ynie, serce umiera, pacjent ginie.<\/p>\n

\u2013 Kardiochirurgia noworodka to dziedzina bardzo specyficzna<\/strong>, dla chirurga oznacza bardzo wysokie postawienie poprzeczki. W tym najwcze\u015bniejszym okresie \u017cycia wykonujemy operacje, bez kt\u00f3rych dziecko nie prze\u017cyje. Do takich wad, kt\u00f3re musz\u0105 by\u0107 operowane na tym etapie, nale\u017cy serce jednokomorowe, prze\u0142o\u017cenie wielkich pni t\u0119tniczych, zw\u0119\u017cenie cie\u015bni aorty, przerwany \u0142uk aorty, czy te\u017c nieprawid\u0142owo\u015bci sp\u0142ywu \u017cylnego p\u0142ucnego \u2013 powiedzia\u0142 prof. Janusz Skalski, wybitny kardiochirurg dzieci\u0119cy, kierownik Kliniki Kardiochirurgii Dzieci\u0119cej w Uniwersyteckim Szpitalu Dzieci\u0119cym w Prokocimiu.<\/p>\n

Pocz\u0105tki kardiochirurgii dzieci\u0119cej w Polsce<\/strong><\/h3>\n

Kardiochirurgia dzieci\u0119ca w Polsce ma nieco kr\u00f3tsz\u0105 histori\u0119 w por\u00f3wnaniu do ca\u0142ego \u015bwiata. W Bostonie ju\u017c w 1938 r. przeprowadzono po raz pierwszy na \u015bwiecie operacj\u0119<\/strong> podwi\u0105zania przetrwa\u0142ego przewodu t\u0119tniczego u 7-letniej dziewczynki. Operacj\u0119 przeprowadzi\u0142 ameryka\u0144ski chirurg Robert Gross, a zabieg uznano jako pierwsz\u0105 operacj\u0119 koryguj\u0105c\u0105 wrodzon\u0105 wad\u0119 serca.<\/p>\n

W Polsce starano si\u0119 pod\u0105\u017ca\u0107 za post\u0119pem medycyny na \u015bwiecie. Ju\u017c w latach 40. i 50. podejmowano pierwsze, odwa\u017cne pr\u00f3by. Operacje w zakresie wad wrodzonych serca w wi\u0119kszo\u015bci ko\u0144czy\u0142y si\u0119 sukcesem. W latach 50. i 60. ubieg\u0142ego wieku w naszym kraju coraz wi\u0119cej wybitnych specjalist\u00f3w podejmowa\u0142o si\u0119 operacji kardiochirurgicznych. Do grona najbardziej zas\u0142u\u017conych tej dziedzinie mo\u017cemy zaliczy\u0107: Wiktora Brossa, Antoniego Dziatkowiaka, Iren\u0119 Gi\u017cyck\u0105, Zygmunta H. Kalici\u0144skiego, Jana W. Molla, Jana Pruszy\u0144skiego, Zbigniewa Relig\u0119, Wac\u0142awa Sitkowskiego, Iren\u0119 Sm\u00f3lsk\u0105, Jaros\u0142awa Stodulskiego, Bogdana Szel\u0105gowicza, Krystyn\u0119 Bia\u0142ow\u0105s\u2013Wysock\u0105, Eugeni\u0119 Zd\u0119bsk\u0105.<\/strong><\/p>\n

<\/a><\/p>\n

Pionierskie operacje kardiologiczne u dzieci w Polsce<\/strong><\/h3>\n

W\u015br\u00f3d pionier\u00f3w polskiej kardiochirurgii pediatrycznej mo\u017cemy r\u00f3wnie\u017c wyr\u00f3\u017cni\u0107 warszawskich lekarzy: Leona Szoege-Manteuffela<\/strong> oraz Jana Kossakowskiego<\/strong>. Manteuffel ju\u017c w 1948 roku przeprowadzi\u0142 rozdzielenie dro\u017cnego przewodu Botalla, a wcze\u015bniej pierwsze udane zespolenie sp. Blalocka-Taussig u dziecka z sinicz\u0105 wad\u0105 serca. W 1957 przeprowadzi\u0142 pierwsz\u0105 korekcj\u0119 zw\u0119\u017cenia cie\u015bni aorty, dwa lata p\u00f3\u017aniej po raz pierwszy zastosowa\u0142 sztuczne p\u0142ucoserce do zamkni\u0119cia ubytku mi\u0119dzyprzedsionkowego, a w 1960 r. ubytku mi\u0119dzykomorowego.<\/strong> W 1964 roku Manteuffel przeprowadzi\u0142 ca\u0142kowit\u0105 korekcj\u0119 zespo\u0142u Fallota. Wiele pierwszych operacji kardiochirurgicznych u dzieci odby\u0142o si\u0119 w klinice Jana Kossakowskiego.<\/p>\n

Post\u0119p kardiochirurgii dzieci\u0119cej w Polsce by\u0142 zdumiewaj\u0105cy. W 1958 r. pierwsz\u0105 w Polsce operacj\u0119 na otwartym sercu<\/strong> – zamkni\u0119cie ubytku w przegrodzie mi\u0119dzyprzedsionkowej serca w hipotermii \u2013 u 15 letniego ch\u0142opca przeprowadzi\u0142 Wiktor Bross. Du\u017co dzia\u0142o si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w Krakowie.<\/p>\n

50 lat kardiochirurgii dzieci\u0119cej w Ma\u0142opolsce<\/strong><\/h3>\n

Kardiochirurgia dzieci\u0119ca w Krakowie si\u0119ga lat 70 XX wieku. <\/strong>Mianem pierwszych dam dzieci\u0119cych serc okre\u015bla si\u0119 prof. Iren\u0119 Sm\u00f3lsk\u0105, kt\u00f3ra przeprowadzi\u0142a kilkaset pionierskich cewnikowa\u0144 serca, a tak\u017ce prof. Eugeni\u0119 Zdebsk\u0105. Obie, wsp\u00f3lnie w Krakowie Prokocimiu, operowa\u0142y prostsze wady serca, pocz\u0105wszy od 1971 r.<\/p>\n

W 1974 r. Eugenia Zdebska wszczepi\u0142a rozrusznik serca u 3,5-letniej pacjentki z ca\u0142kowitym blokiem przedsionkowo-komorowym. Jako pierwsza z powodzeniem zastosowa\u0142a tak\u017ce g\u0142\u0119bok\u0105 krioterapi\u0119<\/strong> w zatrzymaniu kr\u0105\u017cenia Barrata-Boyesa. W 1980 roku przej\u0119\u0142a nowo powsta\u0142\u0105 Klinik\u0119 Kardiochirurgii Dzieci\u0119cej w Prokocimiu.<\/p>\n

Ojcem wspomnianej kliniki uwa\u017ca si\u0119 prof. Jana Grochowskiego, wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rc\u0119 polskiej chirurgii dzieci\u0119cej, dyrektora polsko-ameryka\u0144skiego Instytutu Pediatrii w\u00a0latach 1976-1992. Prof. Grochowski w 1977 r. przeprowadzi\u0142 pierwsz\u0105 w Polsce udan\u0105 operacj\u0119 rozdzielenia bli\u017ani\u0105t syjamskich<\/strong>. To w\u0142a\u015bnie od niego uczyli si\u0119 p\u00f3\u017aniejsi arcymistrzowie chirurgii, m.in. Jacek Pucha\u0142a (specjalista od oparze\u0144), Adam Bysiek (niezr\u00f3wnany w\u00a0operacjach rozdzielania bli\u017ani\u0105t syjamskich) czy Edward Malec, kardiochirurg dzieci\u0119cy, kt\u00f3ry kierowa\u0142 klinik\u0105 po przej\u015bciu na emerytur\u0119 prof. Zdebskiej.<\/p>\n

<\/p>\n

Troch\u0119 wiedzy od ameryka\u0144skich koleg\u00f3w<\/strong><\/h3>\n

W latach 1964-1974 z Warszawy do Krakowa przyje\u017cd\u017ca\u0142 zas\u0142u\u017cony polskiej kardiochirurgii dzieci\u0119cej znakomity lekarz \u2013 prof. Wac\u0142aw<\/strong> Sitkowski<\/strong>, aby przeprowadza\u0107 najci\u0119\u017csze operacje serca. Specjalista z warszawskiego Instytutu Gru\u017alicy i Chor\u00f3b P\u0142uc, wspomaga\u0142 zesp\u00f3\u0142 polsko-ameryka\u0144skiego Instytutu Pediatrii w Prokocimiu. Znajdowa\u0142a si\u0119 tam najwi\u0119ksza na po\u0142udniu Polski plac\u00f3wka pediatryczna. Zacz\u0119to przeprowadza\u0107 operacje, kt\u00f3re ratowa\u0142y dzieci\u0119ce \u017cycia.<\/strong><\/p>\n

Kardiochirurgia coraz bardziej rozwija\u0142a si\u0119 na po\u0142udniu Polski. Do Ma\u0142opolski w 1977 r. przyjecha\u0142o grono specjalist\u00f3w z Bostonu. W\u015br\u00f3d nich by\u0142 znakomity ameryka\u0144ski kardiochirurg William Norwood. Dokona\u0142 on prze\u0142omu w medycynie, ratuj\u0105c dzieci dotkni\u0119te hipoplazj\u0105 lub ca\u0142kowitym brakiem lewej po\u0142owy serca. Norwood przyje\u017cd\u017ca\u0142 do Krakowa przez 20 lat<\/strong> w ramach ameryka\u0144skiego programu charytatywnego Project HOPE. Szkoli\u0142 on koleg\u00f3w z Krakowa w korygowaniu trudnych wad rozwojowych, a czasem r\u00f3wnie\u017c w autorskiej metodzie leczenia HLHS, kt\u00f3r\u0105 to w\u0142a\u015bnie od jego nazwiska nazwano procedur\u0105 Norwooda .<\/p>\n

\u2013 Norwood to geniusz.<\/strong> Kiedy przyjecha\u0142 do nas po raz pierwszy (jeszcze nie jako profesor) mia\u0142 zaledwie 37 lat, a operowa\u0142 niczym wirtuoz graj\u0105cy na skrzypcach. Byli\u015bmy w niego wpatrzeni jak w obraz \u2013 opowiada prof. Janusz Skalski. \u2013 \u017badnych zb\u0119dnych ruch\u00f3w, wszystko przemy\u015blane. Spotka\u0142em w \u017cyciu tylko kilku tej klasy perfekcjonist\u00f3w. Jednym z nim by\u0142 prof. Zbigniew Religa.<\/strong><\/p>\n

<\/a><\/p>\n

Dzisiaj jeste\u015bmy w europejskiej czo\u0142\u00f3wce<\/strong><\/h3>\n

Kolejne lata rozwoju kardiochirurgii pediatrycznej zar\u00f3wno w Ma\u0142opolsce, jak i ca\u0142ym kraju, to pr\u00f3ba na\u015bladowania chirurg\u00f3w z kraj\u00f3w zachodnich. Lata 90. to rozw\u00f3j w Polsce spektakularnych sukces\u00f3w<\/strong>, kt\u00f3re pozwoli\u0142y na umiejscowienie polskiej kardiochirurgii pediatrycznej w czo\u0142\u00f3wce europejskiej. Operowano najtrudniejszych pacjent\u00f3w, czyli noworodki i niemowl\u0119ta, a operacji z roku na rok przybywa\u0142o. W przeci\u0105gu ostatnich dwudziestu lat obni\u017cy\u0142<\/strong> si\u0119<\/strong> w Polsce wska\u017anik \u015bmiertelno\u015bci<\/strong>, a odsetek operowanych noworodk\u00f3w i niemowl\u0105t zwi\u0119kszy\u0142 si\u0119 z 20 do oko\u0142o 60 proc.<\/p>\n

Swoje zas\u0142ugi w tym sukcesie ma prof. Janusz Skalski, kt\u00f3ry w 2011 r. jako pierwszy zastosowa\u0142 u dziecka wspomaganie kr\u0105\u017cenia przy pomocy sztucznych kom\u00f3r serca.<\/strong> W 2014 r. wraz ze swoim zespo\u0142em wszczepi\u0142 zastawk\u0119 biologiczn\u0105 bez otwierania serca u najmniejszego dziecka na \u015bwiecie. Do wybitnych osi\u0105gni\u0119\u0107 tego lekarza nale\u017cy tak\u017ce zaliczy\u0107 uratowanie<\/strong> dziecka z hipotermii, kt\u00f3rego temperatura cia\u0142a wynosi\u0142a 11,8 stopni Celsjusza.<\/strong> Jako pierwszy w Polsce wszczepi\u0142 u dziecka pomp\u0119 wirow\u0105, s\u0142u\u017c\u0105c\u0105 do d\u0142ugoterminowego wspomagania pracy serca w 2016 r. Doktor znany jest te\u017c ze swojego dobrego serca. Kiedy zabrak\u0142o krwi dla dziecka odda\u0142 dwie jednostki swojej krwi o rzadkich parametrach w zamian za jedn\u0105 bardziej popularnej grupy dla swojego pacjenta. Bartu\u015b zosta\u0142 uratowany.<\/p>\n

\u2013 B\u0105d\u017amy dobrej my\u015bli \u2013 ko\u0144czy prof. Skalski. \u2013 Ja w\u0142a\u015bnie przechodz\u0119 na emerytur\u0119, cho\u0107 oczywi\u015bcie nie przestaj\u0119 pracowa\u0107. Zostawiam klinik\u0119 w r\u0119kach znakomitych ludzi. Pracuj\u0105 nad tak rewelacyjnymi rozwi\u0105zaniami w dzieci\u0119cej kardiochirurgii, \u017ce z pewno\u015bci\u0105 ich nazwiska przejd\u0105 do historii.<\/strong><\/p>\n

Polscy kardiochirurdzy stan\u0105 na wysoko\u015bci zadania<\/strong><\/h3>\n

Nasz kraj obecnie dor\u00f3wnuje europejskim standardom. Polscy lekarze operuj\u0105 coraz ci\u0119\u017csze wady serca<\/strong>. Wszystko zawdzi\u0119czaj\u0105 ogromnej pracy, kt\u00f3r\u0105 w\u0142o\u017cyli w edukacj\u0119. Determinacja, ambicja i ch\u0119\u0107 niesienia pomocy dzieciom, doprowadzi\u0142a do tak ogromnego rozwoju. Przed polsk\u0105 kardiochirurgi\u0105 jest jeszcze wiele wyzwa\u0144, jednak specjali\u015bci stan\u0105 na wysoko\u015bci zadania i podo\u0142aj\u0105 temu zadaniu.<\/p>\n

– Jest tak, poniewa\u017c uczyli\u015bmy si\u0119 od najlepszych, obserwowali\u015bmy, jak pracuje fenomenalny William Norwood, kt\u00f3ry wyznaczy\u0142 now\u0105 er\u0119 w tej ga\u0142\u0119zi medycyny.<\/strong> Patrzyli\u015bmy na naszych ameryka\u0144skich koleg\u00f3w jak na gwiazdy z jakiej\u015b odleg\u0142ej galaktyki. Jakie\u017c to by\u0142y emocje! \u2013 wspomina prof. Janusz Skalski.<\/p>\n

-Na pocz\u0105tku ten poziom wydawa\u0142 si\u0119 nam nieosi\u0105galny, by\u0142a mi\u0119dzy nami przepa\u015b\u0107 i nie wierzyli\u015bmy, \u017ce kiedy\u015b my sami b\u0119dziemy podejmowa\u0107 si\u0119 tych trudnych operacji. Przecie\u017c dopiero w 1977 r. zacz\u0119li\u015bmy operowa\u0107 przy u\u017cyciu aparatu do kr\u0105\u017cenia pozaustrojowego. Tymczasem, w ci\u0105gu 50 lat ta przeogromna przepa\u015b\u0107 zosta\u0142a zasypana <\/strong>– dodaje prof. Skalski.<\/p>\n

\u0179r\u00f3d\u0142o: mp.pl, kardiochirurgiadziecieca.cm-uj.krakow.pl, cxnews.pl<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Kardiochirurgia dzieci\u0119ca jest jedn\u0105 z najtrudniejszych dziedzin medycyny. Uczy ogromnej precyzji, ale tak\u017ce pokory. Ogrom pracy i determinacji doprowadzi\u0142 do<\/p>\n

Wi\u0119cej<\/a><\/div>\n","protected":false},"author":23,"featured_media":67136,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[9,3,36],"tags":[24220,6242,24225,24229,24230,24221,24224,24222,8032,11463,24226,24228,62,24223,577,24233,24232,24231,24234,24227,5610],"yoast_head":"\n