„Apelujemy o powołanie w Polsce instytucji, której rolą byłoby stałe monitorowanie i komunikowanie społeczeństwu zbliżających się zagrożeń zdrowotnych oraz informowanie, jak postępować w ich obliczu” – wskazuje zespół PAN ds. COVID-19 w swoim stanowisku. Zdaniem ekspertów w walce z pandemią kluczowa jest fachowa i przejrzysta komunikacja.

Zespół Polskiej Akademii Nauk do spraw COVID-19 wskazuje, że zespół ekspertów, w ramach powołania nowej instytucji, powinien być niezależny, a jego zalecenia i opinie powinny być podawane bezpośrednio do wiadomości publicznej.

Polacy lekceważą zagrożenia, jakie niesie pandemia

Zdaniem ekspertów PAN to błędy w dotychczasowej polityce informacyjnej doprowadziły do tego, że wielu Polaków lekceważy zagrożenia związane z pandemią i wstrzymuje się od szczepień. Wraz z rozwojem pandemii, społeczeństwo zaczęło bagatelizować decyzje rządu i w konsekwencji uważać, że pandemia jest spiskiem, wirus nie stanowi zagrożenia, a szczepienia są szkodliwe dla zdrowia. Zdaniem zespołu ds. COVID-19 do zmiany nastawienia społeczeństwa przyczyniły się również m.in. coraz bardziej widoczne ruchy koronasceptyków i antyszczepionkowców.

Eksperci wskazują, że w konsekwencji walka z COVID-19 nie przynosiła efektów w postaci minimalizowania kosztów zdrowotnych, społecznych, psychologicznych i ekonomicznych. Wyżej wymienione błędy, w opinii ekspertów PAN, nadal są popełniane, co widać na przykładzie braku skuteczności w zachęcaniu Polaków do szczepień.

Jak należy komunikować ryzyko?

Eksperci Akademii zwracają uwagę, że w listopadzie 2020 r. powstała Rada Medyczna, ale została powołana doraźnie, a protokoły z jej posiedzeń są niejawne. Naukowcy zwracają uwagę, że należy powołać instytucję, która dysponuje doświadczonymi ekspertami i wiedzą specjalistyczną, niezależną od władz. Zdaniem zespołu PAN w kryzysowych sytuacjach komunikowanie powinno być dokładnie zaplanowane, oparte na wiedzy ekspertów i spójne, a także odpowiedzialne i uczciwe. Również niepewność związana z pandemią, powinna być komunikowana w sposób kluczowy. Należy opracować strategię komunikacji kryzysowej, w której uwzględnia się ścisłą współpracę z ekspertami ze specjalistycznych centrów badawczych. Zespół PAN rekomenduje, by komunikacja ryzyka przebiegała w oparciu o 4 etapy:

• współpraca z ekspertami, którzy posiadają najbardziej aktualną wiedzę o chorobie i jej przebiegu;
• rozpoznanie tego, co ludzie myślą o zagrożeniu, jak je odczuwają i w jaki sposób podejmują decyzje;
• tworzenie zrozumiałego komunikatu – dopasowanie informacji do wiedzy i kompetencji odbiorców;
• sprawdzenie, czy komunikat odnosi zamierzony skutek.

Fachowa, przejrzysta, odpowiedzialna i uczciwa komunikacja

Eksperci PAN podkreślają, że głównymi źródłami wiedzy o zdrowiu w ostatnich czasach na całym świecie stały się media społecznościowe – Facebook, Twitter, Reddit czy YouTube. Informacje komunikowane w tych kanałach nie zawsze były zgodne z prawdą.  Dlatego, zdaniem naukowców, rząd powinien podjąć interwencje w walce z dezinformacją i fałszywymi informacjami.

„W walce z pandemią kluczowa jest fachowa, przejrzysta, odpowiedzialna i uczciwa komunikacja. Sugerujemy, aby wzorem wielu państw podjąć działania w następujących obszarach: doradztwa eksperckiego, edukacji społeczeństwa i jego włączenia do walki z pandemią poprzez szerokie konsultacje społeczne” – czytamy w stanowisku opublikowanym przez PAN.

Zdaniem ekspertów Akademii wiedza o zdrowiu publicznym powinna również zostać wprowadzona do programu szkolnego w celu promocji odpowiednich postaw prozdrowotnych, umiejętności oceny krytycznej informacji zdrowotnej i wypracowania sposobów radzenie sobie z kryzysami zdrowotnymi. Ponadto należy rozwijać dialog między ekspertami, decydentami i opinią publiczną poprzez wspieranie niezależnego dziennikarstwa naukowego i popularyzatorów nauki.

Źródło: PAN

Przeczytaj także: Czy rząd wprowadzi obowiązkowe szczepienia dla pracowników ochrony zdrowia?