Transplantacje w dobie pandemii to szczególne wyzwanie. W Uniwersyteckim Centrum Klinicznym, mimo obecnej sytuacji epidemiologicznej, od marca 2020 roku przeszczepiono łącznie 120 organów, dając pacjentom potrzebującym tego typu operacji szansę na nowe życie.

UCK to wieloprofilowy ośrodek transplantacyjny. Przeszczepiane są tutaj: nerki, serca, wątroby, płuca, rogówki, szpik i wyspy trzustkowe. Mimo obecnej sytuacji epidemiologicznej od marca 2020, w którym zanotowano widoczny spadek w liczbie transplantacji wielu narządów, przeszczepiono łącznie 120 organów, natomiast od początku tego roku 201. Poprzedni rok przyniósł rekordową liczbę 366 przeszczepień.

– Transplantacje to bardzo istotny kierunek zarówno w sensie badawczym, jak i w sensie klinicznym, dlatego jest niezmiernie ważny dla naszej uczelni, dla Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Jest to jedna z najbardziej innowacyjnych dziedzin medycyny i bardzo się cieszę i dziękuję w imieniu pana rektora prof. Marcina Gruchały za te dokonania – w sensie liczby i jakości transplantacji – podkreśla prof. Edyta Szurowska, prorektor ds. klinicznych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Bezpieczeństwo

W 2019 roku Uniwersyteckim Centrum Klinicznym wykonano 113 przeszczepów nerek.

– Transplantacje nerek odbywają się w gdańskim ośrodku już od 40 lat. Zeszły rok był bardzo dobry – wykonaliśmy najwięcej transplantacji w Polsce. Natomiast ten rok, jest rokiem wyjątkowym, pandemia wstrząsnęła całym światem. Kiedy dostaliśmy zalecenia konsultanta krajowego, zalecenia Poltransplantu, musieliśmy się w tym wszystkim odnaleźć. Najważniejsze dla naszego zespołu było, żeby utrzymać program. Dzięki zaangażowaniu szpitala, stworzeniu bezpiecznego otoczenia dla procesu transplantacji mogliśmy program kontynuować. Oczywiście doszło do spadku przeszczepionych nerek w kwietniu, maju, ale już czerwcu się odbudowaliśmy – tłumaczy prof. Alicja Dębska-Ślizień, ordynator Kliniki Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych.

Ze względu na pandemię wstrzymane zostały przeszczepy nerek od dawców żywych oraz transplantacje wysp trzustkowych.

Utrudniona logistyka

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne to czwarty ośrodek w kraju, jeśli chodzi o przeszczepy szpiku.

– W zeszłym roku obchodziliśmy 25. rocznicę pierwszej allogenicznej transplantacji szpiku w naszym ośrodku. Większość chorób, z powodu których wykonuje się transplantacje komórek krwiotwórczych, nazywa się ostrymi. Okno na wykonanie transplantacji jest zwykle bardzo krótkie, w związku z tym jakiekolwiek, opóźnienie, utrudnienie, jakim niewątpliwie był okres pandemii, może oznaczać dla chorego stratę jednej jedynej szansy. Jeśli chodzi o przeszczepienia allogeniczne, czyli przeszczepiania od dawców dla biorców, nie odnotowaliśmy żadnego spadku, a wręcz przeciwnie przeszczepiliśmy komórek krwiotwórczych od dawców więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Spadek około 20% ilości transplantacji odbił się głównie na przeszczepieniach autologicznych – zaznacza prof. Maria Bieniaszewska, koordynator programu transplantacji szpiku w UCK.

Działania te były zgodne z rekomendacjami Europejskiej Grupy ds. Transplantacji Krwi i Szpiku, która sprawuje pieczę nad transplantacjami w Europie i wydaje zalecenia w sytuacjach takich jak pandemia Covid-19. Ze względu na sytuację epidemiologiczną utrudniona została logistyka przeszczepu, dostępność dawców z zagranicy zdecydowanie się zmniejszyła.

Ograniczone dawstwo

Jednym z nowych, zapoczątkowanym w 2018 roku, programów przeszczepowych w UCK są transplantacje wątroby.

– Od października 2029 roku dołączył do naszego zespołu dr Piotr Remiszewski z ośrodka warszawskiego. Z jego udziałem liczba transplantacji wątroby zdecydowanie wzrosła. Przeszczepiamy średnio 5-6 wątrób miesięcznie, co plasuje nas w chwili obecnej na 2. miejscu w Polsce. W pandemii odnotowaliśmy nieznaczny spadek ilości przeszczepień, do 3 w marcu i 2 w kwietniu, ale nie wynikało to z gotowości naszego zespołu czy też z możliwości, które dawał nam szpital, ale z organicznego dawstwa – mówi dr Anna Drobińska z Oddziału Transplantacji Wątroby Klinki Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Transplantacyjnej UCK.

W UCK wątrobę przeszczepia się głównie w trybie planowym, u pacjentów ze schyłkową niewydolnością wątroby, chorych z marskością wątroby w skrajnej dekompensacji.

Innym prężnie rozwijającym się programem przeszczepowym w UCK, kierowanym przez dra Jacka Wojarskiego z Kliniki Kardiochirurgii i Chirurgii Naczyniowej UCK, są transplantacje płuc. Pierwszy przeszczep wykonano, podobnie jak w przypadku wątroby, w 2018 roku. Rok później odnotowano 12 przeszczepień, natomiast w tym roku już 9. Łącznie liczba wykonanych przeszczepień zamyka się w 25. W zeszłym roku dynamiczny wzrost zaobserwowano również w transplantacjach serca, które koordynuje dr Maciej Duda. W 2019 przeszczepiono 16, natomiast w roku bieżącym już 9.

Od wielu lat w Klinice Okulistyki wykonywane są przeszczepy rogówki. Liczba transplantacji w 2019 roku wynosi tutaj 41, mimo pandemii już w lipcu 2020 ta liczba jest taka sama. W UCK wykonywane są także, wstrzymane ze względu na obecną sytuację epidemiologiczną, przeszczepy wsyp trzustkowych, których w 2019 roku zrealizowano 5.

– W całej Polsce w kwietniu maju spadła liczba przeszczepień, natomiast czerwiec był chyba rekordowy w ogóle, jeśli chodzi o nasz szpital, nadrabiając zaległości za te słabsze miesiące. Bardzo się cieszę, że anestezjolodzy i lekarze, którzy zgłaszają dawców, nie zaprzestali tych zgłoszeń – dodaje mgr Anna Milecka, kierownik Regionalnego Centrum Transplantacji UCK.

Transparentność w transplantologii

W Uniwersyteckim Centrum Klinicznym co roku odbywa się wydarzenie podsumowujące transplantacje w roku poprzednim. W tym roku spotkanie to zorganizowano w innej formie:

– Zdecydowaliśmy się na formułę webinarową. Dla tych z państwa, którzy interesują się transplantologią bądź starają się zrozumieć te dosyć skomplikowane problemy, jest to ciekawe źródło informacji, które mówi także o jakości naszej transplantologii. Wspominamy tam o efektach leczenia, powikłaniach, problemach o sukcesach, ale także i o porażkach. Myślę, że to też jest probierz rzetelności ośrodka. Transplantologia jest liderem transparentności. Od wielu lat prezentowane są bardzo otwarcie wyniki leczenia i w tym kontekście możemy być niezwykle dumni, ponieważ nasze wyniki są porównywalne z wynikami światowymi, w niektórych aspektach są nawet lepsze niż średnia wyników światowych – podkreśla dr hab. Tomasz Stefaniak, dyrektor ds. lecznictwa UCK.

Link do filmików z prezentacjami „Przeszczepy w czasie pandemii. Podsumowanie wyników transplantacji za 2019 rok w UCK w Gdańsku” znajdą Państwo TUTAJ.

Źródło: materiał prasowy

Przeczytaj także: NFZ wypłaci lekarzom POZ i AOS premię za e-skierowania