Agencja Badań Medycznych informuje, że w Polsce co roku rozpoznawanych jest około 3 tys. nowotworów ośrodkowego układu nerwowego. Najliczniejszą grupę spośród nowotworów stanowią glejaki, które w 70 proc. odpowiadają za przyczynę zgonu. ABM wspiera badania polskich naukowców, których celem jest opracowanie skutecznych metod terapii tego nowotworu.
W komunikacie ABM podkreślono, że mimo postępu, który dokonał się w ostatnich latach w dziedzinie onkologii, standardem w leczeniu glejaka wciąż pozostaje radykalna resekcja guza oraz terapia uzupełniająca w postaci radio- i chemioterapii. Glejak wielopostaciowy to skrajnie złośliwa postać glejaka, a średni czas przeżycia chorego to 15 miesięcy. Ten rodzaj nowotworu jest również najbardziej oporny na leczenie.
– Niepowodzenia w leczeniu glejaka wielopostaciowego można tłumaczyć unikalną zdolnością jego komórek do hamowania odpowiedzi immunologicznej w organizmie człowieka. Główną rolę w rozpoznaniu komórki nowotworowej oraz jej zniszczeniu odgrywają limfocyty T. Rozpoznają one na powierzchni nowotworu specyficzne białka tzw. antygeny, a następnie generują odpowiedź immunologiczną na dany antygen, mającą na celu zwalczenie komórek nowotworu. Niestety, komórki glejaka wielopostaciowego posiadają na swojej powierzchni białka nazywane „tarczą molekularną”, blokujące punkty kontroli układu immunologicznego na powierzchni limfocytów T i powodujące ucieczkę nowotworu spod nadzoru układu immunologicznego – podkreśla dr. hab. n. med. Wojciech Kaspera z Katedry Neurochirurgii i Oddziału Klinicznego Neurochirurgii Wydziału Nauk Medycznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego (ŚUM) w Katowicach.
Czy nastąpi przełom w leczeniu złośliwych nowotworów mózgu?
Agencja Badań Medycznych wsparła projekt pt. „Ocena odpowiedzi immunologicznej u chorych leczonych pembrolizumabem z nowo zdiagnozowanym glejakiem wielopostaciowym mózgu (PIRG)”, który ocenić ma efektywność immunoterapii opartej na zastosowaniu przeciwciał monoklonalnych blokujących punkty kontroli odpowiedzi immunologicznej u pacjentów z glejakiem. Celem przedsięwzięcia jest odpowiedź na pytanie, jak pacjenci z nowo zdiagnozowanym glejakiem reagują na włączenie do standardowego leczenia jednego z leków działających na punkty kontroli odpowiedzi immunologicznej – pembrolizumabu. Badanie może pozwolić na opracowanie nowego schematu leczenia glejaka wielopostaciowego i znaczące wydłużenie czasu przeżycia chorych.
– Terapia z wykorzystaniem inhibitorów punktów kontroli opiera się na nieco odmiennej filozofii podejścia do terapii guzów nowotworowych. Zakłada ona zmobilizowanie do walki z nowotworem własnego układu immunologicznego poprzez odwrócenie immunosupresyjnego oddziaływania nowotworu na nasz układ immunologiczny. Chcemy podawać pembrolizumab chorym z rozpoznanym glejakiem wielopostaciowym nie tylko w okresie pooperacyjnym, ale i przed planowanym leczeniem chirurgicznym. Mamy nadzieję doprowadzić w ten sposób do aktywacji układu immunologicznego już przed chirurgicznym usunięciem guza, a kontynuując podawanie pembrolizumabu, wzmocnić skuteczność pooperacyjnej chemio- i radioterapii. Przede wszystkim zaś mamy nadzieję na przedłużenie chorym życia – podkreślił dr. hab. n. med. Wojciech Kaspera, główny badacz.
Projekt prowadzony jest w wielu ośrodkach, oprócz Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w jego realizację zaangażowane jest także Centrum Onkologii-Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Gliwicach. W drugiej połowie czerwca 2022 r. ruszy rekrutacja chorych do projektu. Do badania zostaną zakwalifikowani pacjenci, u których zostanie rozpoznany glejak wielopostaciowy, przed wdrożeniem leczenia chirurgicznego. Zainteresowani projektem, pacjenci i lekarze mogą kontaktować się z Oddziałem Klinicznym Neurochirurgii SUM w Sosnowcu pod nr tel. 32 36 82 551.
Badania nad terapią umożliwiającą leczenie dzieci z rozlanym glejakiem pnia mózgu
W Warszawie trwają z kolei badania nad terapią wydłużającą czas przeżycia dzieci z rozlanym glejakiem pnia mózgu (DIPG). Naukowcy z Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” zakładają, że zastosowanie syrolimusu w monoterapii lub w połączeniu z trametynibem u wybranych pacjentów z DIPG będzie bezpieczne i wpłynie na poprawę przeżycia w porównaniu do grupy historycznej dzieci leczonych radioterapią.
DIPG jest jednym z najgorzej rokujących guzów o niezaspokojonych potrzebach medycznych. Dotychczas stosowanie leczenie nie jest satysfakcjonujące, a dzieci z rozpoznaną chorobą żyją średnio ok. 9-12 miesięcy.
– U dzieci w wieku od 3 do 18 lat, u których na podstawie badania rezonansem magnetycznym rozpoznany zostanie DIPG przeprowadzona będzie biopsja neurochirurgiczna guza. Pobrany materiał poddany będzie ocenie histopatologicznej i profilowaniu molekularnemu. Następnie pacjenci zgodnie ze standardowym postępowaniem terapeutycznym będą poddani radioterapii. W trakcie napromieniania wszyscy będą otrzymywać syrolimus. Rodzaj leczenia uzupełniającego po zakończonej radioterapii będzie uzależniony od wyników badań molekularnych – tłumaczy dr hab. n. med. Bożenna Dembowska-Bagińska – główny badacz w projekcie.
Terapia ma na celu przedłużenie życia, poprawę jego jakości oraz umożliwienie chorym dzieciom przeprowadzenie kompleksowej diagnostyki i leczenia w Polsce. Badanie może również przyczynić się do opracowania optymalnego leczenia dla tych pacjentów, poprzez identyfikację istotnych dla terapii markerów molekularnych, dostosowanie rodzaju produktu leczniczego do wskazanych markerów oraz ocenę ich bezpieczeństwa i skuteczności.
Rekrutacja pacjentów do projektu trwa. Więcej informacji można uzyskać stronie: https://nauka.czd.pl/badanie-dipgen/ oraz pod numerem telefonu: 22 815 17 74, i adresem mailowym: onkologia@ipczd.pl.
Leczenie dzieci z rzadkimi chorobami ośrodkowego układu nerwowego
Dzięki finansowaniu z ABM Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” uruchomił również badanie oceniające bezpieczeństwo i skuteczność rapamycyny w leczeniu rzadkich i ultrarzadkich chorób ośrodkowego układu nerwowego związanych z aktywacją szlaku mTOR u dzieci – BraimTOR. W badaniu udział biorą dzieci z padaczką lekooporną oraz dzieci z glejakami o wysokim stopniu złośliwości.
Celem projektu jest wypracowanie najbardziej optymalnego leczenia dla grupy chorych, gdzie aktualny stan wiedzy medycznej nie oferuje żadnych rozwiązań lub są one mało skuteczne. W ramach przedsięwzięcia zastosowane zostaną innowacyjne rozwiązania z wykorzystaniem wysokoskalowych badań molekularnych wspartych rozwiązaniami opracowanymi z zakresu sztucznej inteligencji. Wypracowane rozwiązania mają przyczynić się do rozwoju nowoczesnych form terapii opartych m.in. na terapii celowanej, a tym samym wpłyną na poprawę wyników leczenia dzieci z chorobami neurologicznymi i nowotworowymi.
– Dzięki otrzymanemu finansowaniu z Agencji Badań Medycznych jesteśmy w stanie zaoferować dzieciom obciążonym chorobami onkologicznymi i neurologicznymi, badania na najwyższym poziomie medycznym, zapewniając dostęp do najnowocześniejszych technologii. Dzięki temu mamy możliwość opracowywania nowych algorytmów diagnostyczno-terapeutycznych, co może przyczynić się do dalszego rozwoju nowoczesnych form leczenia, a tym samym poprawy wyników leczenia u naszych pacjentów – podkreśla dr hab. n. med. Joanna Trubicka, Prof. IPCZD – główny badacz w projekcie.
Źródło: ABM
Przeczytaj także: Specjaliści w Bielsku-Białej operują wady naczyniowe mózgu bez konieczności otwierania czaszki
