Główny Inspektorat Sanitarny przypomina, że wścieklizna jest jedną z najpoważniejszych chorób zakaźnych i cechuje ją niemal 100 proc. śmiertelność. Jeżeli wirus dostanie się do mózgu, nie ma możliwości uratowania chorego.
28 września obchodziliśmy Światowy Dzień Walki z Wścieklizną. Został on ustanowiony w dniu rocznicy śmierci Louisa Pasteura, francuskiego chemika i mikrobiologa, który opracował pierwszą szczepionkę przeciw wściekliźnie. Na całym świecie dzień ten jest okazją do rozszerzenia naszej świadomości i wiedzy na temat zapobiegania i postępów w zwalczaniu tej groźnej choroby.
Jak dochodzi do zakażenia wścieklizną?
Wściekliznę powoduje ugryzienie przez zwierzę drapieżne lub domowe, które jest nosicielem wirusa wścieklizny. Znajdujący się w ślinie zwierzęcia wirus dostaje się do rany, najczęściej kąsanej. Rezerwuarami wścieklizny są najczęściej drapieżniki, takie jak lis, jeż, wiewiórka, nietoperz. Niekiedy wirusa przenieść mogą inne dzikie lub domowe zwierzęta, np. krowy, sarny, psy koty.
Wścieklizna jest jedną z najdłużej znanych i najgroźniejszych chorób odzwierzęcych. Okres inkubacji wynosi od kilku dni do kilku miesięcy.
Profilaktyka wścieklizny
W przypadku wścieklizny największą rolę odgrywa prawidłowa profilaktyka przed zakażeniem. Realizuje się ją poprzez
- masowe szczepienia dzikich zwierząt,
- szczepienia psów,
- szczepienia ludzi przed narażeniem (np. przed wyjazdem do krajów rozwijających się),
- szczepienia ludzi po narażeniu na kontakt z podejrzanym o wściekliznę zwierzęciem.
Światowa Organizacja Zdrowia realizuje plan, którego celem jest wyeliminowanie do 2030 r. zgonów ludzi spowodowanych przez wściekliznę po ugryzieniu psa.
Jak chronić się przed wścieklizną?
Przed wścieklizną najlepiej chronić się poprzez unikanie bezpośredniego kontaktu z dzikimi zwierzętami i niedotykanie znalezionych martwych zwierząt. Należy również systematycznie szczepić swoje psy, a także koty oraz nie wypuszczać zwierząt domowych bez możliwości ich kontroli. Ponadto w celu uniknięcia zakażenia wścieklizną GIS zaleca:
- w przypadku pogryzienia lub oślinienia rany dokładnie przemyj ją kilkukrotnie ciepłą wodą z mydłem oraz zdezynfekuj. Następnie bezwzględnie zgłoś się do lekarza (pierwszego kontaktu lub najbliższego oddziału ratunkowego), aby ocenił, czy powinieneś rozpocząć szczepienie przeciwko wściekliźnie oraz ewentualnie dodatkowo przeciwko tężcowi,
- w przypadku pogryzienia przez zwierzęta domowe, ustal właściciela zwierzęcia (imię, nazwisko, adres zamieszkania, ewentualnie kontakt telefoniczny), aby zgłosić je do obserwacji weterynaryjnej w kierunku wścieklizny,
- zwierzęta domowe, które pokąsały człowieka, poddaje się badaniu i obserwacji przez lekarza weterynarii przez okres 15 dni – pozwala to często wykluczyć wściekliznę i nie rozpoczynać szczepień przeciwko wściekliźnie u narażonego,
- w przypadku pokąsania przez zwierzęta dzikie lub gdy brak jest możliwości podjęcia obserwacji weterynaryjnej zwierzęcia w kierunku wścieklizny, należy poddać się szczepieniu przeciw wściekliźnie. Do szczepienia kwalifikuje lekarz chorób zakaźnych (jeśli trafisz do lekarza POZ/SOR, to lekarze powinni skierować cię do poradni chorób zakaźnych w celu konsultacji do szczepień przeciwko wściekliźnie),
- lekarz powinien zgłosić ten fakt do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego – właściwego terenowo dla miejsca zdarzenia. Osoby pokąsane przez zwierzęta podlegają nadzorowi epidemiologicznemu prowadzonemu przez Państwową Inspekcję Sanitarną (wywiad epidemiologiczny),
- padłe lub zabite zwierzęta dzikie oraz domowe, podejrzane o wściekliznę, które miały kontakt z człowiekiem, należy przekazać do badania powiatowemu lekarzowi weterynarii.
Źródła: Główny Inspektorat Sanitarny, Główny Inspektorat Weterynarii
