Praca personelu medycznego podczas epidemii wiąże się ze znacznym obciążeniem psychicznym. Pielęgniarki i lekarze mierzą się z przytłaczającą presją i odpowiedzialnością, stresem, strachem o zdrowie własne i swoich bliskich. Amerykańskie stowarzyszenie Intensive Care Society wydało zalecenia, jak w tych okolicznościach dbać o dobrostan psychiczny.
Organizacja Intensive Care Society wskazuje, że utrzymanie dobrostanu psychicznego personelu placówek medycznych i kontrolowanie poziomu stresu jest zależne zarówno od działań odgórnych, podejmowanych przez dyrekcję, jak i od zachowań i postaw poszczególnych członków zespołu. Stowarzyszenie przedstawia konkretne rady w obydwu obszarach.
Działania dyrekcji – wsparcie, komunikacja, kontrola
Autorzy poradnika wskazują, że psychiczne potrzeby personelu zmieniają się w zależności od rozwoju sytuacji związanej z epidemią.
Oczekiwanie na pojawienie się pierwszego przypadku zakażenia w placówce może skutkować znacznym poziomem lęku u personelu, spowodowanego niepewnością co do tego, co nastąpi. Mogą także pojawić się zakłócenia w komunikacji i napięcia wewnątrz zespołu, wywołane rosnącym poziomem stresu. Na tym początkowym etapie konieczne jest, by dyrekcja opracowała plan konkretnych działań i przekazywała go poprzez stałą i bezpośrednią komunikację z zespołem.
Po pojawieniu się pierwszego zakażenia lęk i stres wśród członków kadry medycznej będzie eskalował. W miarę wzrostu liczby zakażeń wśród pacjentów wśród personelu pojawią się frustracja, poczucie przytłoczenia i wyczerpania, a także lęk o bezpieczeństwo własne i członków rodziny. Działania ze strony kadry zarządzającej mają tutaj zasadnicze znaczenie.
Dyrekcja powinna być stale dostępna dla zespołu i dbać o regularną komunikację i wymianę informacji, aby zapewnić pracownikom pewność co do kierunków działania i orientację w sytuacji. Autorzy poradnika zalecają organizowanie regularnych narad oraz, w miarę możliwości, zapewnienie wsparcia psychologicznego dla zespołu.
W fazie końcowej, po wygaszeniu epidemii, następstwem w zakresie zdrowia psychicznego personelu może być wyczerpanie, a w niektórych przypadkach także wykształcenie zespołu stresu pourazowego. Dyrekcja musi być czujna na oznaki takich zaburzeń wśród zespołu, kontynuować organizację wsparcia psychologicznego, a także zadbać o okazanie szacunku za poświęcenie i trud pracowników.
Działania personelu – zarządzanie stresem
W sytuacji kryzysowej, jaką jest epidemia, bardzo istotne jest świadome zarządzanie poziomem własnego stresu.
Istotne jest, by unikać natłoku informacji, które mogą potęgować uczucie napięcia i przytłoczenia. W tym celu warto poszukiwać informacji tylko w określonych porach dnia (raz lub dwa razy dziennie) i czerpać je tylko z wiarygodnych źródeł. Ważne też, by w miarę możliwości starać się zachować racjonalną perspektywę i powstrzymywać się od paniki, ponieważ potęguje ona poziom stresu i stwarza spiralę strachu w otoczeniu. Istotne jest, by członkowie zespołu medycznego wzajemnie się wspierali w trudnej sytuacji. Bardzo pomocne może się okazać wsparcie mniej doświadczonych pracowników przez kolegów o większych kompetencjach i doświadczeniu. Najważniejszym aspektem dbania o własne zdrowie psychiczne jest umiejętność zwracania się o pomoc i wsparcie – zarówno do osób z najbliższego otoczenia, rodziny i przyjaciół, jak i profesjonalistów – psychologów i psychiatrów.
Źrodło: Zalecenia dla utrzymania dobrostanu psychicznego personelu w obliczu pandemii COVID-19, Intensive Care Society, tłum. lek. med. Roman Szulborski
