Osoby z zaburzeniami psychicznymi, które wyłączają lub ograniczają świadomość, wymagają szczególnych oddziaływań ze strony Policji – zwraca uwagę Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich. Podczas spotkania w Biurze RPO wysunięto wspólne wnioski na temat najlepszych rozwiązań służących zapewnieniu bezpieczeństwa zarówno obywatelom, jak i samym funkcjonariuszom biorącym udział w tych interwencjach.
28 czerwca w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich odbyło się Seminarium Eksperckie „Interwencje Policji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi”. W spotkaniu, które miało formę hybrydową, udział wzięli m.in. przedstawiciele Katedry Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Europejskiego Komitetu ds. Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT), Podkomitetu ONZ ds. Zapobiegania Torturom oraz Innemu Okrutnemu, Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (SPT), Komendy Głównej Policji, Komend Wojewódzkich lub Powiatowych, jak również policyjnych ośrodków szkoleniowych.
RPO: stosowanie środków przymusu bezpośredniego nie może być nadużywane
Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich, podkreślał, że policja jest organem stojącym na straży życia i zdrowia obywateli, a także bezpieczeństwa publicznego. Zdaniem RPO do realizacji tych wartości policja powinna dysponować instrumentami adekwatnymi do zagrożeń, jakie się pojawiają. „Takim instrumentem jest m.in. możliwość stosowania środków przymusu bezpośredniego” – zaznaczył Marcin Wiącek.
RPO wskazał jednak, że instrument ten jest bardzo silny, dlatego przy jego stosowaniu konieczne jest opieranie się na zasadzie proporcjonalności. Środki przymusu bezpośredniego mogą być stosowane tylko wtedy, gdy nie ma innej możliwości. W przeciwnym przypadki można mówić o nadmiernej interwencji.
– Spotykamy się dzisiaj, żeby porozmawiać o stosowaniu tych środków w kontakcie z osobami z zaburzeniami psychicznymi. To szczególnie wrażliwa grupa osób – zwrócił uwagę Rzecznik.
Edukacja i szkolenia odnośnie interwencji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi
11 kwietnia br. RPO skierował wystąpienie do ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie problemu stosowania kajdanek wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. Jak wskazał – obecnie obowiązujące standardy wykluczają stosowanie tych środków w praktyce psychiatrycznej.
Według ostatnich badać CBOS, jak wskazał Marcin Wiącek, poziom zaufania społecznego do policji wynosi 63 proc. Zdaniem RPO, aby utrzymać i budować to zaufanie należy pracować nad tym, by zachowania policji były powszechnie odbierane jako mieszczące się w standardach właściwego postępowania.
– Należy walczyć o to, aby w przyszłości nie miały miejsca przypadki, w których interwencja policji kończy się tragicznie – podkreślił Rzecznik
Zdaniem RPO w kwestii tej ogromną rolę odgrywa edukacja i szkolenia. Rzecznik nawiązał do broszury Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur, która opisuje najważniejsze zasady prowadzenia interwencji wobec osób, które ze względu na swój stan wyłączający lub ograniczający świadomość, wymagają szczególnych oddziaływań ze strony funkcjonariuszy.
Bezpieczeństwo obywateli i funkcjonariuszy w czasie interwencji
Podczas spotkania w biurze RPO prelegenci zaprezentowali wystąpienia dotyczące m.in. aktualnej wiedzy na temat syndromu Excited delirium, standardów i doświadczeń Komitetów CPT i SPT w zakresie interwencji podejmowanych przez organy społeczeństwa, a także roli Szkoły Policji i szkoleń zawodowych w odpowiednim reagowaniu na niestandardowe zachowania osób, wobec których podejmowana jest interwencja.
Zastępczyni RPO Hanna Machińska zwróciła uwagę na wniosek, w którym podkreślono potrzebę wszechstronnego szkolenia funkcjonariuszy policji oraz konieczność zaznajomienia ich z raportem CPT. Zaznaczyła również, że Biuro RPO jest zdeterminowane, by upowszechniać standardy interwencji i pozostaje do dyspozycji w zakresie uczestnictwa w szkoleniach.
– Traktujemy to seminarium jako początek rozmów na temat policyjnych interwencji wobec osób będących w stanie wyłączającym lub ograniczającym świadomość – powiedziała zastępczyni RPO. Podkreśliła również, że w trakcie spotkania wnioski posłużą do wypracowania, wspólnie z policją, najlepszych rozwiązań służących zapewnieniu bezpieczeństwa zarówno obywateli jak i samych funkcjonariuszy biorących udział w tych interwencjach.
Źródło: RPO
Przeczytaj także: Program pilotażowy dla osób z doświadczeniem traumy. MZ skierowało projekt rozporządzenia do konsultacji publicznych
