Malaria jest chorobą, która rocznie dotyka 200 mln ludzi na świecie. Chociaż od lat prowadzone są badania nad szczepionką, dotąd żaden preparat nie wykazał wystarczającej skuteczności. Jak wynika z testów nad substancją R21/Matrix-M, może nastąpić przełom.
Malaria (zimnica) to jedna z chorób wywoływanych przez pierwotniaka pasożytniczego Plasmodium, przenoszonego przez samice komarów występujących w krajach o tropikalnym klimacie. Aż pięć gatunków tego pasożyta może wywołać malarię u ludzi. Każdego roku na tę chorobę zapada 200 milionów ludzi na całym świecie, a umiera ponad 400 tys. Większość zachorowań dotyczy dzieci w Afryce Subsaharyjskiej.
Choroba zaczyna się od objawów takich jak: gorączka, bóle głowy i dreszcze, a bez leczenia może szybko doprowadzić ciężkiego stanu pacjenta, a często do śmierci. Szczególnie groźna jest dla dzieci, kobiet w ciąży oraz osób o osłabionym układzie immunologicznym.
Testy szczepionki przeciw malarii
Testy przeprowadzone na 450 dzieciach w Burkina Faso wskazują na wysoki poziom skuteczności szczepionki R21/Matrix-M w ciągu 12 miesięcy obserwacji. Zaplanowane zostały już dalsze badania, w których weżmie udział 5 tys. dzieci w wieku od 5 miesięcy do 3 lat w czterech krajach afrykańskich.
Prace nad szczepionką rozpoczęto 37 lat temu, jednak do tej pory nie udało się opracować skutecznego preparatu. Adrian Hill, dyrektor Instytutu Jenner i profesor wakcynologii Uniwersytetu w Oksfordzie, twierdzi, że jest to pierwsza szczepionka, która osiągnęła co najmniej 75 proc. skuteczność.
Zespół z Oxfordu pracuje nad szczepionką na malarię
Zespół z Oxfordu, który pracował nad przygotowaniem szczepionki na malarię, rozpoczął testy kliniczne w 2019 r. Doświadczenia zebrane w trakcie badań posłużyły do opracowania szczepionki na koronawirusa wraz z firmą AstraZeneca.
Przygotowanie preparatu na malarię wymagało więcej czasu ze względu na to, że choroba ta zawiera tysiące genów w porównaniu do kilkunastu występujących w SARS-CoV-2 Wynika to z faktu, iż budowa pasożytów jest dużo bardziej złożona od wirusów i bakterii. Natomiast samo zwalczenie choroby wymaga bardzo silnej reakcji immunologicznej.
Trzecia faza badań nad szczepionką przeciwko malarii ma się rozpocząć jeszcze w tym roku. Jeśli skuteczność preparatu i bezpieczeństwo stosowania zostaną potwierdzone, substancja mogłaby zostać zatwierdzona na początku 2023 r.
Natomiast Indyjski Instytut Serum, który wyprodukował szczepionkę, zapewnia, że jeśli testy się powiodą i produkt zostanie dopuszczony do użytku, może dostarczyć 200 milionów dawek szczepionki.
Jak działa szczepionka R21 na malarię?
Szczepionka R21/Matrix-M jest modyfikacją preparatów testowanych wcześniej w Malawii, Kenii i Ghanie, które osiągały mniejszą skuteczność. Produkt opracowany przez naukowców z Oxfordu jest wytwarzany z drożdży. Szczepionka składa się z białka powierzchniowego wirusa zapalenia wątroby typu B, które połączono z kawałkiem białka pokrywającego powierzchnię pasożyta Plasmodium. Łącznie tych dwóch białek powoduje powstanie cząstki przypominającej wirusa. Szczepionka zawiera białko, które pasożyt wydziela w trakcie przenoszenia się z organizmu komara do człowieka, dlatego jego obecność stymuluje odpowiedź przeciwciał. Natomiast dołączony do substancji adiuwant odpowiada za wywołanie silniejszej odpowiedzi immunologicznej.
W trakcie drugiej fazy testów szczepionka R21/Matrix-M wykazała skuteczność na poziomie 77 proc.
Źródła: bbc.com, innowacje.newseria.pl
Przeczytaj także: Wszystkie pacjentki z rozsianym rakiem piersi otrzymają dostęp do terapii
