Zbyt mała liczba lekarzy i pielęgniarek, niedobór łóżek i ograniczony dostęp do nowoczesnych terapii – to według specjalistów największe problemy polskiej hematologii. 1 lutego 2022 r. podczas debaty Rady Ekspertów ds. Onkologii Medycznej Racji Stanu dyskutowano m.in. o koniecznych zmianach w leczeniu ostrej białaczki szpikowej.
– Hematologia, a szczególnie jej część dotycząca nowotworów krwi – czyli hematoonkologia, zmaga się z licznymi skutkami pandemii. Nie wiemy tak naprawdę, jaki dług zdrowotny, spowodowany pandemią, został zaciągnięty w hematologii, ale na pewno jest on niemały i pewnie będziemy go spłacać jeszcze przez najbliższe kilka lat – oświadczyła konsultant krajowa ds. hematologii, prof. Ewa Lech-Marańda.
W opinii specjalistki część problemów polskiej hematologii ma charakter organizacyjny. Jednym z nich jest niedobór lekarzy oraz kadry pielęgniarskiej. Personel medyczny jest szczególnie narażony na zakażenie SARS-CoV-2, dlatego wiele osób choruje i przebywa na zwolnieniu. Inni medycy są natomiast przekierowywani do opieki nad pacjentami z COVID-19. W konsekwencji na oddziałach hematoonkologicznych zostaje niewiele osób i są one wyjątkowo przeciążone pracą. Oprócz tego na oddziałach hematologii brakuje łóżek dla pacjentów.
Jak podkreśliła ekspertka, zauważalne są także trudności w pozyskiwaniu komórek macierzystych. Skutkuje to zmniejszeniem liczby przeszczepień komórek krwiotwórczych. Przyczyną tych trudności jest ograniczony dostęp do dawców, zwłaszcza niespokrewnionych z pacjentami. Niejednokrotnie zabieg musi zostać przesunięty lub odwołany, ponieważ dawcy chorują na COVID-19.
Zdaniem prof. Lech-Marańdy należy przede wszystkim wprowadzić przygotowany projekt sieci hematologicznej oraz rozszerzyć dostęp do nowoczesnych metod leczenia.
Pacjenci nie mają dostępu do najnowocześniejszych terapii
Prof. Lidia Gil z Katedry i Kliniki Hematologii i Transplantacji Szpiku Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu zaznaczyła, że obecnie na świecie obserwuje się ogromny postęp dotyczący leczenia ostrej białaczki szpikowej. Tymczasem w Polsce jest on „naprawdę bardzo niewielki”.
Uczestniczący w debacie specjaliści podkreślili, że pacjenci cierpiący na ostrą białaczkę szpikową nie mają zapewnionej skutecznej terapii, jeśli ze względu na wiek czy choroby współistniejące nie kwalifikują się do intensywnego leczenia chemioterapią. Tymczasem odpowiednią dla nich terapią byłaby kombinacja leku wenetoklaks z azacytydyną. Leczenie to zostało zarejestrowane przez EMA w 2021 roku i uznawane jest za prawdziwy przełom.
W opinii ekspertów refundacją należy objąć także doustny lek gilterytynib. Zaleca się go chorym na ostrą białaczkę szpikową nawrotową i oporną z mutacją FLT3. Zdaniem prof. Gil gilterytynib jest skuteczniejszy od wielolekowej intensywnej chemioterapii. Dlatego też powinien zostać udostępniony polskim pacjentom.
Prof. Krzysztof Giannopoulos, kierownik Zakładu Hematoonkologii Doświadczalnej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, dodał również, że należy unowocześnić metody leczenia pacjentów cierpiących na szpiczaka plazmocytowego.
– Decyzje refundacyjne, które – miejmy nadzieję – nadejdą, tak naprawdę przybliżą nas do roku 2015 w Europie. W Polsce wciąż nie jest stosowany w pierwszej linii lenalidomid z deksametazonem oraz lenalidomid z deksametazonem i bortezomibem. Wszyscy mówią obecnie o dołączaniu przeciwciała daratumumab do schematu lenalidomid, deksametazon i to jest standard leczenia dla pacjentów niekwalifikujących się do przeszczepienia – podkreślił ekspert.
Prof. Gil zwróciła uwagę, że w Polsce do terapii komórkowych CAR-T mają dostęp tylko pacjenci cierpiący na ostre białaczki limfoblastyczne, a więc osoby poniżej 25 roku życia. Tymczasem leczenie to jest wysoce skuteczne w przypadku chorych na chłoniaki. Obarczone jest także niskim ryzykiem powikłań. Badania wykazały również, że terapię CAR-T powinno się wdrażać na wczesnym etapie choroby i nie traktować jej jako terapii ostatniej szansy.
Źródło: PAP
Przeczytaj także: Medycyna nuklearna skuteczna w diagnostyce i leczeniu chłoniaków
