– Na uczelni mamy bardzo dużo kandydatów i z roku na rok zwiększamy liczbę osób przyjmowanych na studia. Chętni są, ale wydziałów, które mogłyby ich kształcić, musi być więcej – zaznaczył w rozmowie z Evereth News dr hab. n. med. Łukasz Czyżewski, prodziekan ds. pielęgniarstwa na Wydziale Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, konsultant wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa.
Agnieszka Baran, Evereth News: Ostatni raport NIPiP o aktualnej sytuacji kadrowej w zawodach pielęgniarki i położnej w Polsce wskazuje na duże braki kadrowe w tej grupie zawodowej. Czy z perspektywy uczelni zauważalne jest mniejsze zainteresowanie kandydatów studiami na kierunku pielęgniarstwo?
Dr hab. n. med. Łukasz Czyżewski: Problem dotyczący kadr widać przede wszystkim w oddziałach, gdzie średnia wieku pielęgniarki wynosi ok. 53 lata. Na uczelni natomiast mamy bardzo dużo kandydatów i z roku na rok zwiększamy liczbę osób przyjmowanych na studia. Chętni są, ale wydziałów, które mogłyby ich kształcić, musi być więcej. Kiedyś niemal w każdym mieście działały licea medyczne, czasem nawet po kilka takich liceów. Obecnie natomiast kształcenie pielęgniarek odbywa się tylko na poziomie akademickim, a liczba uczelni kształcących na kierunku pielęgniarstwo jest niewystarczająca, co wpływa na tak drastyczne niedobory kadrowe. Na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym mamy ok. 250 studentów na pierwszym roku studiów licencjackich i ok. 170 studentów na dziennych studiach magisterskich. Podczas rekrutacji zawsze jest więcej niż jedna chętna osoba na miejsce.
Czy pielęgniarstwo to zawód dla każdego?
– Najważniejsze są predyspozycje do pomagania innym. Nawet jeśli człowiek nauczy się anatomii, fizjologii i innych przedmiotów kierunkowych, a nie będzie dostrzegał człowieka, to nie będzie dobrą pielęgniarką lub dobrym pielęgniarzem. Przede wszystkim potrzebne są empatia oraz umiejętność pracy w zespole, ponieważ praca pielęgniarki to właśnie praca zespołowa. Mając te cechy, można przystąpić do kształcenia się na kierunku pielęgniarstwo.
Efekty tego kształcenia mogą być jednak różne, ponieważ studia te są trudne i czasochłonne, dlatego student powinien się odznaczać wysokimi kompetencjami miękkimi i determinacją. Cykl studiów licencjackich trwa 4 700 godzin. W porównaniu z humanistycznymi studiami licencjackimi, na których średnia liczba godzin wynosi ok. 2 tys., przyszła pielęgniarka musi wyrobić tych godzin dwa razy więcej.
Jakie przedmioty kierunkowe są kluczowe dla osób, które decydują się podjąć studia pielęgniarskie?
– Najważniejszym przedmiotem na pierwszym roku jest przedmiot „podstawy pielęgniarstwa”. Podczas zajęć z tego przedmiotu student uczy się elementów zasadniczych opieki nad pacjentem i ćwiczy umiejętności w warunkach symulowanych, na fantomach. Kurs ten obejmuje wiele godzin, ponieważ w jego trakcie student musi przyswoić dużo wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych.
Na drugim roku niezwykle istotne są interna, chirurgia i pediatria – trzy przedmioty zasadnicze, które stanowią podstawę wiedzy i umiejętności praktycznych studenta.
Podczas studiów pielęgniarskich, można rozgraniczyć która forma kształcenia jest ważniejsza? Teoretyczna czy praktyczna?
– Godziny dydaktyczne zostały podzielone po równo na zajęcia praktyczne i teoretyczne, a zatem same praktyki zawodowe obejmują 2 300 godzin, a pozostała część to zajęcia ćwiczeniowe i teoretyczne.
Najpierw odbywają się wykłady i seminaria, podczas których student przyswaja wiedzę teoretyczną. Następnie student uczestniczy w zajęciach w oddziale, gdzie nabywa umiejętności praktyczne. Zajęcia najczęściej odbywają się w blokach tematycznych, co oznacza, że na przykład w pierwszym semestrze drugiego roku przedmiot interna trwa dwa tygodnie, studenci przychodzą na oddział do kliniki internistycznej codziennie, a zajęcia odbywają się od godziny ósmej do czternastej.
Następnie przez dwa tygodnie uczestniczą w zajęciach z chirurgii. W drugim semestrze natomiast odbywają po tygodniowym bloku zajęć w oddziale z każdego z tych przedmiotów. Spotkania odbywają się w grupach po ok. 7-8 osób, pod opieką praktyka pielęgniarstwa, czyli pielęgniarki, która ma stopień magistra lub doktora. Praktyki są obowiązkowe i należą do godzin dydaktycznych.
Czy oprócz ćwiczeń praktycznych w ramach zajęć dydaktycznych, studenci odbywają również dodatkowe praktyki we własnym zakresie?
– Owszem, istnieje konieczność odbycia praktyk wakacyjnych, które student realizuje we własnym zakresie. Od nas otrzymuje skierowanie na takie praktyki, na przykład w swoim miejscu zamieszkania. Na studiach licencjackich praktyki wakacyjne odbywają się zarówno po pierwszym, jak i drugim roku. Na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym dajemy możliwość w ramach danego typu praktyk dostosowania ich do preferowanych przez studenta ścieżek rozwoju. Na przykład, jeśli student chce się kształcić w kierunku pediatrii, to praktyki z chirurgii może odbywać na oddziałach dla dzieci, a nie dla dorosłych. Jest to takie indywidualne podejście, które ma pomóc studentowi w ukierunkowaniu swojego kształcenia.
Czy w trakcie studiów pielęgniarskich istnieje możliwość samodzielnego rozwoju w ramach zajęć dodatkowych lub kół naukowych?
– Na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym jest ponad 200 kół naukowych, co przekłada się na bogatą ofertę współpracy w ramach tego typu grup. Sam prowadzę od ok. 3-4 lat Studenckie Koło Naukowe NEFRON, gdzie staramy się angażować studentów do wspólnych inicjatyw – przed pandemią uczestniczyliśmy w zjeździe Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego w Zakopanem, natomiast cały czas przygotowujemy publikacje w czasopismach naukowych. Koła naukowe mają bardziej praktyczny charakter, kliniczny, dzięki czemu studenci mają okazję nauczyć się nowych elementów z zakresu chirurgii, pediatrii i innych dziedzin. Oczywiście istnieją też koła o bardziej teoretycznym charakterze lub nastawione na rozwój naukowy, w ramach których student może poszerzać swoje umiejętności kliniczne, organizacyjne i wiedzę naukową.
Ważnym dla wielu studentów pielęgniarstwa momentem jest wybór specjalizacji. Na którym roku można się w ten sposób ukierunkować?
– Aby uczelnia mogła prowadzić studia na kierunku pielęgniarstwo, musi realizować program kształcenia dostosowany do standardów, które są jednakowe w całym kraju. Dopiero po zrealizowaniu kształcenia przeddyplomowego, czyli trzyletniego kursu w ramach studiów pierwszego stopnia, absolwent ma możliwość rozwoju zawodowego w postaci kształcenia podyplomowego. Absolwent ma szeroki wybór możliwości w postaci kursów kwalifikacyjnych, kursów specjalistycznych, specjalizacji i studiów podyplomowych. Można też kontynuować kształcenie na studiach magisterskich, a później w szkole doktorskiej, która daje możliwość rozwijania się naukowo i pracy na uczelni, do czego potrzeba dużo determinacji i chęci.
PRZECZYTAJ POPRZEDNI TEKST Z CYKLU #ZAWÓDPIELĘGNIARKA:
