Emmanuelle Charpentier i Jennifer A. Doudna, autorki precyzyjnych „molekularnych nożyczek do genów” otrzymały nagrodę Nobla za rok 2020 w dziedzinie chemii. Dzięki tej nowatorskiej technice możliwe jest opracowanie nowych terapii przeciwnowotworowych.
– To narzędzie genetyczne ma ogromną moc, która wpływa na nas wszystkich. Nie tylko zrewolucjonizowało nauki podstawowe, ale także zaowocowało innowacyjnymi uprawami i doprowadzi do przełomowych nowych metod leczenia – zaznaczył Claes Gustafsson, przewodniczący Komitetu Noblowskiego.
Co potrafią genetyczne nożyczki CRISPR/Cas9?
Dzięki temu innowacyjnego narzędziu jakim są nagrodzone nożyczki CRISPR/Cas9 możliwe jest wprowadzenie bardzo specyficznych modyfikacji w określone sekwencje DNA zwierząt, roślin i mikroorganizmów. Istnieje szansa na to, by te molekularne nożyczki pozwoliły leczyć choroby uwarunkowane genetycznie. Dzięki temu wynalazkowi, zmiana kodu genetycznego możliwa jest już w kilka tygodni.
Pomysł na rozszczepienie DNA wirusów zrodził się u Emmanuelle Charpentier w 2011 r. podczas pracy nad bakterią Streptococcus pyogenes, zwaną paciorkowcem ropnym, która wywołuje między innymi anginę. Podjęcie wówczas współpracy z Jennifer Doudną, doświadczoną biochemiczką z University of California w Berkeley zaowocowało odtworzeniem genetycznych nożyczek w warunkach laboratoryjnych, a następnie przeprogramowaniem ich pod względem łatwości w użyciu.
Autorki nożyczek w swoich analizach odkryły, iż narzędzie to potrafi przeciąć dowolną cząsteczkę DNA w określonym miejscu, gdzie można z kolei dokonać zmian w kodzie genetycznym.
Metoda CRISPR/Cas9 stała się na tyle powszechna, że od 2018 r. wydawane jest poświęcone wyłącznie tej metodzie czasopismo naukowe. Technika ta pozwoliła na szerszą analizę badań podstawowych, a także opracowanie roślin odpornych na suszę, szkodniki czy pleśń.
Naukowcy analizują możliwości zastosowanie tej metody w leczeniu chorób wrodzonych uwarunkowanych genetycznie, a także nowotworów złośliwych. Według prognoz ekspertów w przyszłości metodą tą będzie można również leczyć choroby dziedziczne.
– Mam marzenie, że to (czyt. Nagroda Nobla) będzie pozytywny przekaz dla młodych dziewcząt, które chciałyby kroczyć drogą naukową; że pokaże im, iż kobiety w nauce również mogą wywierać wpływ poprzez badania, które prowadzą – zaznaczyła Emmanuelle Charpentier.
Laureatki otrzymały nagrodę w wysokości 10 mln koron szwedzkich (tj. 950 tys. euro). Autorki „CRISPR / Cas9 jako przełomowej platformy do edycji genomu, która obiecuje zrewolucjonizować badania biomedyczne i leczenie chorób” razem z amerykańskim bioinżynierem pochodzenia chińskiego Feng Zhangiem już w 2016 r. otrzymały nagrodę w konkursie Tang Prize w dziedzinie nauk biofarmaceutycznych.
Źródło: PAP
Przeczytaj także: 24% Polek rezygnuje z zakupu w aptece z powodu wstydu
