Wypalenie zawodowe zostało wpisane przez Światową Organizację Zdrowia do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD) już w 2019 r. i ma obowiązywać od stycznia 2022 r. Oznacza to, że syndrom wypalenia zawodowego będzie podstawą do otrzymania zwolnienia lekarskiego.
WHO opisało wypalenie zawodowe jako syndrom wynikający z przewlekłego stresu w miejscu pracy, który objawia się m.in. uczuciem wyczerpania w miejscu pracy, negatywnymi odczuciami związanymi z wykonywaniem pracy czy zmniejszoną skutecznością zawodową.
Jakie są przyczyny wypalenia zawodowego?
Wypalenie zawodowe jest kolejną chorobą cywilizacyjną, która dotyka współczesne społeczeństwo. Zaburzenie to definiuje się jako stan psychofizycznego wyczerpania organizmu, które jest reakcją na długotrwały stres zawodowy, nadmierne zmęczenie czy stawianie sobie zbyt wysokich celów. Objawy wypalenia zawodowego mogą uniemożliwiać wykonywanie obowiązków służbowych czy wpływać na popełnianie błędów przez pracownika. Schorzenie to najczęściej dotyka zawody, w których praca polega na kontaktach z ludźmi, np. medyków, nauczycieli, policjantów, urzędników czy osoby pracujące w bliskim kontakcie z klientem.
Wypalenie zawodowe najczęściej wynika m.in. ze zbytniego obciążenia pracą, z presji czasu, konfliktów w pracy, niepewności zatrudnienia czy z zaburzeń równowagi między życiem prywatnym a zawodowym. Zgodnie z badaniami Kronos Incorporated i Future Workplace na wypalenie zawodowe mogą wpływać również: nieadekwatne wynagrodzenie, nadgodziny, nieefektywne zarządzanie w firmie, brak związku między rolą pracownika a strategią firmy, a nawet niska kultura w pracy. W piśmiennictwie jako najbardziej narażonych na wypalenie zawodowe wskazuje się osoby z niską samooceną i małą odpornością psychiczną, z tendencjami do nadmiernej realizacji celu czy z problemami w kontrolowaniu emocji.
Objawy i konsekwencje wypalenia zawodowego
Wypalenie zawodowe może objawiać się w odniesieniu do trzech aspektów – fizycznych (poczucie wycieńczenia, wyczerpania), emocjonalnych (złość, niechęć, obojętność, poczucie winy, obniżony nastrój, cyniczne i pozbawione empatii zachowanie), behawioralnych (zmniejszona wydajność zawodowa, awersja do telefonów i spotkań z klientami, niemożność koncentracji, poczucie bezsensowności działań).
Wypalenie zawodowe może oddziaływać na zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników, powodować pogorszenie życia rodzinnego czy prowadzić do rozwoju zaburzeń psychologicznych, takich jak depresja. Wypalenie zawodowe pracownika może również dotykać samą organizację poprzez pogorszenie relacji między pracownikami, fluktuację kadr, produktywność czy zwiększenie wydatków związanych z absencją pracownika.
Jak pracodawcy mogą zapobiegać wypaleniu zawodowemu?
Pracodawcy mogą monitorować ryzyko narażenia na wypalenie zawodowe i zapobiegać mu. Ważnymi kwestiami są m.in. wspieranie pracownika przez bezpośredniego przełożonego, docenienie wysiłku włożonego w pracę, możliwość rozwoju zawodowego oraz jasny zakres obowiązków.
Ponadto pracownicy powinni sami przeciwdziałać temu ryzyku. Dlatego istotne jest zachowanie równowagi pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym, zachowanie umiaru między obowiązkami zawodowymi, ale także zdrowe odżywianie czy ruch, które pozwalają być odpornym na stres.
Źródła:
pit.pl
WHO
Z. Mockałło, A. Najmiec, Stres w pracy z klientem – źródła, skutki i sposoby przeciwdziałania str. 8-10, ZUS, Prewencja i Rehabilitacja. Kwartalnik nr 2-3, 2017
Przeczytaj także: Prezes PSD dla EN: „Mamy w Polsce plagę zbyt późnego diagnozowania cukrzycy”
