Autor: Marta Bogucka

Z powodu epidemii koronawirusa system ochrony zdrowia jest coraz bardziej obciążony. Trudna sytuacja nasuwa jednak ważne wnioski. W dobie pogłębiających się braków kadrowych pielęgniarki udowadniają, że są samodzielnymi, kompetentnymi specjalistkami w opiece nad pacjentem. Porada pielęgniarska, która jeszcze przed epidemią została wprowadzona jako odrębne świadczenie, to pierwszy krok ku przyznaniu im tego statusu. O tym, jakie są jej założenia, mówi w wywiadzie dla Evereth News Zofia Małas, prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych.

Evereth News, Marta Bogucka: Jaki był cel wprowadzenia porady pielęgniarskiej w polskim systemie ochrony zdrowia?

Zofia Małas: Porada pielęgniarska ma odpowiadać na istotny problem w polskim systemie ochrony zdrowia, jakim są kolejki w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej. Największe problemy z dostępem do specjalistów występują w obszarze chirurgii, kardiologii, diabetologii oraz w położnictwie i ginekologii. Z tego powodu porada pielęgniarska objęła w pierwszym etapie właśnie te cztery dziedziny. Wprowadzenie tego świadczenia ma wpłynąć na zmniejszenie kolejek w tych obszarach.

Czy polskie pielęgniarki mają wystarczające kompetencje do świadczenia porad pielęgniarskich?

Pielęgniarki i położne w Polsce są bardzo dobrze wykształcone. Spośród 260 tys. pracujących pielęgniarek i położnych 70 tys. ma specjalizacje w poszczególnych dziedzinach medycyny, między innymi właśnie w dziedzinie chirurgii, kardiologii, diabetologii czy położnictwa i ginekologii. Te pielęgniarki to specjalistki o wysokich kompetencjach, które nie były do tej pory w pełni wykorzystywane.

Jakie uprawnienia daje pielęgniarce świadczenie porady pielęgniarskiej?

W przypadkach, które nie dotyczą poważnych jednostek chorobowych, lekarz coraz częściej pełni funkcję konsultacyjną, a opiekę nad pacjentem samodzielnie sprawuje pielęgniarka. Opiszę to na przykładzie pacjenta chirurgicznego, który przeszedł zabieg usunięcia wyrostka robaczkowego lub pęcherzyka żółciowego. To jedne z najczęstszych, mało skomplikowanych zabiegów. Po wyjściu ze szpitala pacjent zgłosi się do poradni chirurgicznej na kontrolę. Pielęgniarka ze specjalizacją w dziedzinie chirurgii oceni stan rany pooperacyjnej, zdejmie szwy, zbada palpacyjnie brzuch, przeprowadzi dokładny wywiad z pacjentem. Jeżeli wystąpi taka potrzeba, wystawi receptę na przedłużenie leków, ponieważ to też mieści się w zakresie jej kompetencji. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu i badania fizykalnego pielęgniarka powinna zdecydować, czy jest w stanie zaopatrzyć pacjenta sama, czy należy go skierować do lekarza. Konieczna jest ścisła współpraca pomiędzy pielęgniarką a lekarzem prowadzącym. Taki podział obowiązków i kompetencji powinien wpłynąć na zmniejszenie kolejek pod gabinetami lekarzy specjalistów.

W tej chwili do kontraktowania porad pielęgniarskich może przystąpić podmiot prowadzący specjalistyczną opiekę ambulatoryjną. Czy Pani zdaniem świadczenie to powinno zostać rozszerzone na inne typy placówek, w tym na indywidualną praktykę pielęgniarską?

Zdecydowanie tak. Jako samorząd z pewnością będziemy dążyć do rozszerzania tego świadczenia, szczególnie na indywidualne praktyki pielęgniarskie. Porada pielęgniarska nie może funkcjonować tylko w ramach struktury poradni specjalistycznej w szpitalu lub w placówce POZ. W polskim systemie ochrony zdrowia funkcjonują gabinety pielęgniarskie, które prowadzą profesjonalne leczenie trudno gojących się ran. Lekarze powinni mieć możliwość kierowania pacjentów z ranami przewlekłymi do specjalistycznych gabinetów pielęgniarskich, w których pracują pielęgniarki o specjalistycznej wiedzy, umiejętnościach i z dużą determinacją do leczenia trudno gojących się ran.

Czy Pani zdaniem porada pielęgniarska powinna z czasem zostać rozszerzona na kolejne obszary?

Porada pielęgniarska powinna objąć te obszary, w których występują największe problemy z dostępem do opieki specjalistycznej. Mowa tu na przykład o onkologii, neurologii, ortopedii. Ważnym obszarem jest także opieka długoterminowa.

Jakie jeszcze pozytywne skutki poza rozładowaniem kolejek do specjalistycznych gabinetów lekarskich przyniesie Pani zdaniem wprowadzenie porady pielęgniarskiej?

Obecnie członkom zespołu medycznego często brakuje czasu, by prowadzić edukację zdrowotną wśród pacjentów. Dzięki podziałowi opieki nad pacjentem pomiędzy gabinet lekarski i pielęgniarski powinny się zwiększyć możliwości w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki.

Trzeba jednak zauważyć, że wprowadzanie porady pielęgniarskiej jako świadczenia to proces. Trzeba do niego przekonać same pielęgniarki, resztę środowiska medycznego, społeczeństwo. Jeżeli to się uda, skutki dla całego systemu ochrony zdrowia mogą być bardzo pozytywne.

PRZECZYTAJ POPRZEDNI TEKST Z CYKLU #ZAWÓDPIELĘGNIARKA:

Przeczytaj także: Główny Inspektor Sanitarny wydał informacje dla osób powracających z północnych Włoch