Autor: Zofia Trusz
– Bezpieczeństwo pacjenta jest najważniejsze – podkreślił w rozmowie z Evereth News Marcin Piątek, farmaceuta, wiceprezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Bydgoszczy. Jak wyjaśnił ekspert, recepta farmaceutyczna jest wystawiana przede wszystkim w sytuacjach, gdy zagrożone jest zdrowie pacjenta.
Receptę farmaceutyczną może wystawić każdy zatrudniony w aptece magister farmacji posiadający prawo wykonywania zawodu. Marcin Piątek, autor bloga Zaufany Farmaceuta, zaznaczył, że jest to usługa udzielana wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach. Farmaceuta może wystawić receptę, jeżeli pacjent wyczerpał wszystkie inne możliwości zdobycia leku, a jego brak może spowodować znaczne pogorszenie jego stanu zdrowia. Warto zaznaczyć, że usługa ta nie powinna zastępować wizyty u lekarza.
– Jest to usługa udzielana bezpłatnie, co często budzi żywą dyskusję w samym środowisku farmaceutów, zaś same leki wydawane są ze 100 proc. odpłatnością. W pewnym zakresie recepta farmaceutyczna w niedalekiej przyszłości będzie zastąpiona przez receptę kontynuowaną – świadczenie udzielane w ramach opieki farmaceutycznej, finansowane ze środków publicznych – wyjaśnił Piątek.
Na jakiej podstawie farmaceuta może wystawić receptę?
– Do każdego przypadku i sytuacji farmaceuta podchodzi indywidualnie, każdorazowo oceniając, czy w danej sytuacji naprawdę występuje zagrożenia życia lub zdrowia. Pacjent musi przyjść do apteki i uwiarygodnić swoją wersję wydarzeń. Dobrze by było, gdyby miał w tej aptece historię zakupu lub upoważnił farmaceutę do wglądu w Internetowe Konto Pacjenta. Tak, by farmaceuta mógł sprawdzić, jakie leki pacjent rzeczywiście przyjmuje – objaśnił Piątek. Dodał także, że udostępnienie aptekarzowi historii leczenia pozwala m.in. ustalić prawidłową dawkę leku. Jednocześnie farmaceuta nie ma obowiązku wystawienia takiej recepty na każde żądanie pacjenta.
Specjalista zaznaczył, że „zgodnie z zasadami etyki zawodu pomiędzy farmaceutą a pacjentem jest zależność opierająca się na wzajemnym zaufaniu”. Farmaceuta może jednak odmówić wystawienia recepty, jeżeli pojawią się wątpliwości, czy pacjent rzeczywiście potrzebuje danego produktu leczniczego. Podczas wywiadu farmaceuta ocenia zasadność wydania recepty i określa, czy może zrobić to w sposób bezpieczny dla pacjenta.
– Miałem taką sytuację, że pacjent przyszedł do apteki i prosił o konkretny lek. W toku prowadzenia wywiadu farmaceutycznego okazało się, że nigdy wcześniej go nie stosował. Dowiedział się od sąsiadki, że ten preparat skutecznie złagodził jej dolegliwości, dlatego uznał, że sprawdzi się także w jego przypadku, gdyż rutynowo prowadzona terapia nie spełniała jego oczekiwań – opowiedział specjalista i podkreślił, że „osobą dedykowaną do diagnozy jest lekarz. Farmaceuta nie może pacjenta zdiagnozować i zaordynować leku, który nigdy nie był stosowany”.
Na jakie leki farmaceuta może wystawić receptę?
Recepta farmaceutyczna może zostać wystawiona na wszystkie produkty lecznicze z wyłączeniem leków narkotycznych i psychotropowych. W aptece nie można także otrzymać recepty na leki recepturowe czy wyroby medyczne.
– Farmaceuta określa, jaka dawka preparatu i wielkość opakowania jest pacjentowi potrzebna, by mógł bezpiecznie kontynuować terapię, np. pomiędzy wizytami u lekarza. W przypadku zgubienia lub wyczerpania leków stosowanych np. w terapii niewydolności serca kontynuacja leczenia jest niezwykle ważna. Na podstawie wywiadu farmaceuta stwierdza, kiedy pacjent będzie miał możliwość kontaktu z lekarzem, po czym dostosowuje do tej sytuacji ilość wydawanego preparatu – wyjaśnił Piątek. Według doświadczeń specjalisty pacjenci najczęściej zgłaszają się po recepty farmaceutyczne w okresie okołoświątecznym. Ze względu na dni wolne od pracy często mają wówczas trudności z przedłużeniem recepty.
Wiceprezes Okręgowej Rady Aptekarskiej oświadczył, że w większości przypadków recepty farmaceutyczne wystawiane są na leki kardiologiczne, przeciwcukrzycowe, psychiatryczne i neurologiczne. Są to więc leki w przypadku których prowadzenie terapii bez przerw jest niezwykle ważne.
– Dodatkowo czasem zdarza się, że są to np. antybiotyki dermatologiczne. Bywa, że pacjent nie zdaje sobie sprawy, że ma jedynie siedem dni na wykup recepty i spóźnia się jeden lub dwa dni. Nie jest to wówczas interwencyjne leczenie infekcji, a przewlekła terapia dermatologiczna – dodał ekspert.
Piątek: „Wystawianie recept farmaceutycznych jest usługą ściśle dokumentowaną”
Ekspert podkreślił, że każdorazowe wydanie recepty w aptece jest odnotowywane w specjalnym rejestrze. Oprogramowanie apteczne automatycznie tworzy ewidencję recept. Dokument realizacji recepty trafia również do Internetowego Konta Pacjenta, tak samo jak dzieje się to w przypadku recepty lekarskiej. Dzięki temu pacjent ma w swojej dokumentacji dowód na to, że farmaceuta wydał mu dany lek.
Wzrost zapotrzebowania na recepty farmaceutyczne w pandemii
W związku z sytuacją pandemiczną pacjenci doświadczali ograniczeń w dostępie do świadczeń opieki zdrowotnej. Personel medyczny był przekierowywany na oddziały covidowe, a pacjenci niejednokrotnie nie mieli możliwości umówienia się na wizytę w celu przedłużenia recepty na leki stosowane w terapii choroby przewlekłej. 1 kwietnia 2020 roku rozszerzono uprawnienia farmaceutów. Od tej pory osoby z dyplomem magistra farmacji, posiadające prawo wykonywania zawodu, mogą wystawiać recepty również w sytuacjach innych niż nagłe zagrożenie zdrowia pacjenta.
– Zdarzały się takie sytuacje w pandemii, że pacjenci dzwonili kilkadziesiąt razy do przychodni i nie mogli zarejestrować się na wizytę. Tak duże było obciążenie linii przy teleporadach. Wówczas pacjenci szukali pomocy u nas – wyjaśnił Piątek. Ocenił także, że „aptekarze zdali egzamin pandemiczny. Byliśmy cały czas dostępni i to w nas pacjenci znajdowali oparcie w najbardziej kryzysowych sytuacjach To potwierdzenie wyników badań zaufania społecznego, w których farmaceuci zawsze znajdują się w czołówce”.
Źródło: Evereth News
Przeczytaj także: Farmaceuta to nie tylko sprzedawca. Wywiad z ekspertem
