Z inicjatywy Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POChP powstała Koalicja na rzecz Leczenia Astmy. Jej członkowie to eksperci systemu ochrony zdrowia oraz klinicyści w obszarze astmy i przedstawiciele organizacji pacjenckich. Celem koalicji jest poprawa jakości nad pacjentami z astmą, których w Polsce jest ponad 2 mln.
Astma ze względu na wysoki wskaźnik zachorowalności staje się chorobą społeczną, a wzrost zapadalności na nią wpisuje się w trend epidemii chorób alergicznych. Ze wszystkich alergicznych jednostek chorobowych astma stanowi najczęstszą przyczynę absencji chorobowej, hospitalizacji, czy też długotrwałej niezdolności do pracy. Do tej pory w Polsce terapii astmy nie poświęcano należytej uwagi, a pandemia COVID-19 jeszcze mocniej uwydatniła konsekwencje nieprawidłowości w leczeniu, braków systemowych oraz niskiej świadomości społecznej.
Koalicja na rzecz Leczenia Astmy
Koalicja na rzecz Leczenia Astmy to nieformalne zrzeszenie osób i instytucji bezpośrednio zainteresowanych systemowymi aspektami leczenia astmy oskrzelowej w Polsce, zarówno z perspektywy pacjenckiej, klinicznej, jak i ekonomicznej. Jej członkowie dostrzegają konieczność pilnej poprawy dostępności i jakości leczenia astmy oskrzelowej w Polsce oraz umożliwienie pacjentom holistycznej opieki, opierającej się na nowoczesnych terapiach, zgodnie z najnowszymi wytycznymi klinicznymi.
– Koalicja będzie skupiała się na działaniach edukacyjnych, komunikacyjnych i opiniodawczych, których celem jest nagłaśnianie skali problemu wywołanego przez astmę oraz potrzebę podjęcia pilnych aktywności, aby ten stan rzeczy zmienić – mówi dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POChP.
Działania edukacyjne
Międzynarodowymi wytycznymi w zakresie diagnozowania i leczenia astmy są zalecenia
Światowej Inicjatywy na Rzecz Zwalczania Astmy (GINA). Przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne uznawane są one za kluczowe zasady postępowania terapeutycznego z pacjentem z astmą. Badania wskazują jednak na niewystarczającą świadomość standardów leczenia zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów.
Badania przeprowadzone w ramach projektu „ASTMA ZERO” wskazują, że polscy pacjenci stosują leki wziewne w leczeniu objawowym (SABA) w ilościach, które zwiększają ryzyko przyszłych ataków astmy. Problem z oceną ryzyka związanego z nadużywaniem leków SABA przez pacjentów mają też lekarze. Około 50% z nich niepoprawnie ocenia stopień kontroli astmy, a wspólnym zjawiskiem jest zawyżanie tych kryteriów.
W przypadku pacjentów cierpiących na ciężką astmę oskrzelową, u których występują zaostrzenia lub brak kontroli objawów, zaleca się stosowanie leków biologicznych. Jak zauważa jednak dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, w Polsce ta metoda terapii nie jest wystarczająco rozpowszechniona:
– Sytuacja chorych na astmę ciężką jest trudna. Chorzy odczuwają objawy choroby w ciągu dnia i często w ciągu nocy. Astma przeszkadza im w pracy i obowiązkach domowych. Nieprzewidywalność zaostrzeń paraliżuje aktywność zawodową i towarzyską. Dodatkowo chorzy z mniejszych miast i wsi mają słaby dostęp do specjalistów, a czas pandemii dodatkowo pogorszył sytuację (liczba porad specjalistycznych spadła o 25%). Chorzy mają możliwość skorzystania z terapii biologicznej, ale z jakiegoś powodu trudno im dotrzeć do jednego z 50 ośrodków leczenia astmy ciężkiej w Polsce – zauważa ekspert.
Za ten stan rzeczy odpowiada niska świadomość na temat ciężkiej postaci astmy wśród pacjentów, jak i lekarzy, brak koordynacji pomiędzy lekarzami diagnozującymi pacjentów a podmiotami leczniczymi oferującymi to leczenie oraz czasami ograniczone możliwości terapeutyczne na poziomie ośrodka leczenia biologicznego.
W związku z powyższym eksperci postulują publikację wytycznych GINA w języku polskim oraz rozpoczęcie akcji ich promocji w środowiskach medycznych i pacjenckich. Dodatkowo należy wdrożyć mechanizmy w ramach rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej umożliwiające finansowe premiowanie leczenia zgodnego ze standardami klinicznymi i osiągnięcia pożądanej kontroli astmy.
Monitorowanie skuteczności leczenia
W celu optymalizacji modelu opieki nad pacjentem niezbędne jest monitorowanie kontroli astmy oraz mierzenie skuteczności leczenia. Szczególnie istotne jest monitorowanie zużycia przez pacjenta leków doraźnych typu SABA i GKS oraz wdrożenie mechanizmów ostrzegających o ryzyku ich nadużywania.
Według ekspertów zasadne jest rozszerzenia funkcjonalności e-Recepty w kierunku, który umożliwiłby informowanie lekarza wystawiającego receptę pacjentowi ze zdiagnozowaną astmą o ryzyku nadużywania określonych grup leków przez pacjenta (projekt „e-Recepta 2.0”).
Jak tłumaczy dr n. ekon. Małgorzata Gałązka-Sobotka, dziekan Centrum Kształcenia Podyplomowego Uczelni Łazarskiego:
– Myślimy o tym, jak wykorzystać system e-Recepty do wsparcia procesu leczenia pacjentów z astmą. Możliwe jest, aby lekarz otrzymywał w systemie e-Recepty informację nie tylko o tym, czy pacjent wykupił leki, ale także o przekroczeniu maksymalnej rekomendowanej w standardach klinicznych GINA dawce określonych leków, których nadużycie grozi powikłaniami. Technologia ta może stać się ważnym narzędziem w ręku lekarza, podnoszącym skuteczność i bezpieczeństwo terapii.
Prof. dr hab. n. med. Piotr Kuna, Kierownik II Katedry Chorób Wewnętrznych i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, wyjaśnia natomiast, że zmiany w e-Recepcie mogą mieć wymierny wpływ na efekty terapii astmy:
– Główne korzyści wynikające z rozszerzenia funkcjonalności e-Recepty to poprawa skuteczności leczenia astmy, mniej zaostrzeń choroby, mniej hospitalizacji, mniej zwolnień z pracy i ze szkoły, lepsza jakość życia chorych, niższe koszty leczenia. Lepsza świadomość lekarza i pacjenta, że dochodzimy do niebezpiecznej granicy w trakcie leczenia SABA – mówi ekspert.
Źródło: Materiały prasowe
Przeczytaj także:
Dr Paweł Witt: „Odchodzenie w czasach Covid-19 to przede wszystkim krzyk samotności”
