Z uwagi na to, że kobiety są bardziej narażone na zakażenie wirusem HIV, szczególnie podczas ciąży powinny poddać się profilaktycznemu badaniu na obecność wirusa HIV w organizmie. Zmniejszenie ryzyka zakażenia HIV jest możliwe jedynie dzięki rozpoczęciu leczenia w ciągu 48 godzin.
Jak podkreślają autorzy zaleceń Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS, diagnostyka pod kątem HIV w Polsce zalecana jest w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży, tj. do 10 t.c. i pomiędzy 33 a 37 tygodniem ciąży. Opierając się na danych z których wynika, że od 1985 r. odnotowano 200 zakażeń wirusem HIV u dzieci, (z których większość była wynikiem nie rozpoznania zakażenia u matki) widzimy jak ważna jest identyfikacja zakażenia u kobiety w ciąży.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 04 października 2012 r. jasno wskazuje, że obowiązek zaproponowania kobiecie w ciąży badania w kierunku zakażenia HIV leży po stronie lekarza. Ponadto zaleca się również przeprowadzenie testu również u ojca dziecka.
Pozytywny wynik testu na obecność wirusa HIV w ciąży – co dalej?
Jeżeli u kobiety w ciąży zostanie rozpoznane zakażenie wirusem HIV pacjentka powinna zostać objęta opieką specjalisty chorób zakaźnych, który ma doświadczenie w zakresie terapii antyretrowirusowej. Wówczas kobieta zostanie poddana leczeniu antyretrowirusowemu. Wiedza o ewentualnym zakażeniu pozwoli również zabezpieczyć okres porodu oraz zastosować profilaktykę lekową u nowonarodzonego dziecka.
Podczas porodu kobiety zakażonej wirusem HIV zgodnie z zaleceniami powinien być obecny oprócz położnika, neonatologa i pediatry, również specjalista chorób zakaźnych. Rozszerzony skład zespołu ma na celu uniknąć bądź zminimalizować ryzyko transmisji wertykalnej wirusa HIV, która dzięki temu może zostać zminimalizowana do mniej niż 1 procenta.
Jakie czynniki wpływają na ryzyko transmisji wirusa HIV podczas porodu?
Ryzyko zakażenia wirusem HIV noworodka wzrasta wraz z zaniechaniem bądź nieodpowiednio prowadzoną terapią antyretrowirusową podczas ciąży, zaawansowaną fazą choroby lub wysokim poziomem wiremii HIV (powyżej 10 000 kopii/ml) oraz przedwczesnym pęknięciem błon płodowych. Ryzyko transmisji wirusa HIV jest większe również w przypadku ekspozycji płodu na krew i wydzieliny matki, przedostaniem się krwistego płynu owodniowego do dróg oddechowych, jak również poród przedwczesny (przed 37 tygodniem ciąży) i poród po 40 tygodniu ciąży.
Ponadto do transmisji wirusa może dojść także na skutek odpłynięcia wód płodowych powyżej 4 godzin, jeżeli u kobiety poziom wiremii HIV sięgał powyżej 50 kopii/ml, porodu kleszczowego, konieczności nacięcia krocza czy porodu pochwowego przy wiremii większej niż 1000 kopii/ml. Czynnikami zwiększającymi dodatkowo ryzyko przeniesienia wirusa HIV na noworodka będzie również chorioamnionitis, czyli zapalenie błon płodowych i łożyska, ekspozycja dziecka po porodzie, m.in. podczas karmienia piersią bądź ekspozycja dziecka podczas cięcia cesarskiego poprzez m.in. skaleczenie.
Źródło: Parczewski M., Bociąga-Jasik M., Inglot M. i wsp., Zasady opieki nad osobami zakażonymi HIV, Zalecenia Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS 2019
Problematyka szeroko pojętych zakażeń, w tym m.in. zakażenie SARS-CoV-2 będzie tematem przewodnim podczas największej w Polsce konferencji Forum Zakażeń ONLINE. To wirtualne spotkanie odbędzie się w dniach 2-4 grudnia 2020 r.
PRZECZYTAJ POPRZEDNI TEKST Z CYKLU #PORADNIKPOŁOŻNEJ:
