W leczeniu astmy zwiększenie wiedzy pacjentów na temat choroby oraz wspólne działanie osób i organizacji związanych z astmą jest kluczowe, żeby osiągnąć optymalne efekty terapeutyczne. W związku z tym wystartowały właśnie dwie kampanie – „Posłuchaj Swoich Płuc”, skierowana do osób z astmą ciężką, niekontrolowaną, oraz „Astma. Leczenie doraźne stosuj rozważnie”, dotycząca nadużywania przez pacjentów leków doraźnych.

Jak mówi dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POChP, edukacja w zakresie leczenia astmy odgrywa bardzo istotną rolę:

– Obecnie obserwujemy dwa obszary w zakresie leczenia astmy, które wymagają szerokich działań świadomościowych – prawidłowe kontrolowanie astmy oraz bezpieczne granice stosowania leków doraźnych. Pacjenci potrzebują edukacji prowadzonej w sposób ciągły, systematyczny, gwarantującej dostęp do aktualnych informacji na temat swojej choroby. Aby wpłynąć na poprawę sposobu leczenia astmy w Polsce, potrzebna jest przede wszystkim współpraca środowisk związanych z tą jednostką chorobową, tj. lekarzy, towarzystw i instytucji medycznych, organizacji pacjenckich. Moim marzeniem jest stworzenie platformy wspólnego działania – podsumowuje ekspert.

Kontrola nad chorobą

– Wielu pacjentów, pomimo regularnych wizyt u lekarza oraz przyjmowania leków, odczuwa dolegliwości astmy utrudniające im życie. Może to świadczyć o braku kontroli nad chorobą. Aby móc to stwierdzić, wystarczy odpowiedzieć sobie na kilka kluczowych pytań: czy astma przeszkadza mi w codziennym funkcjonowaniu i aby zlikwidować jej objawy, muszę używać inhalatora z lekiem doraźnym 3 lub więcej razy w ciągu tygodnia? Czy ataki astmy wybudzają mnie w nocy częściej niż raz w miesiącu? Czy brałem na astmę sterydy w tabletkach 2 lub więcej razy w ciągu ostatniego roku? Czy miałem ataki astmy, które wymagały pobytu w szpitalu w ciągu ostatniego roku? – wylicza dr n. med. Piotr Dąbrowiecki. Jeżeli choć na jedno pytanie pacjent odpowiedział twierdząco, to możemy powiedzieć, iż jego astma nie jest pod kontrolą i powinien zgłosić się do lekarza celem dodatkowej diagnostyki. W przypadku astmy ciężkiej warto wykonać badanie krwi z rozmazem i określić poziom eozynofilów, bo być może mamy do czynienia z astmą eozynofilową – dodaje ekspert.

Niebezpieczne nadużywanie leków

Najważniejsze znaczenie w terapii astmy mają leki przeciwzapalne (steroidy wziewne).Przyjmuje się je najczęściej przewlekle, nawet wtedy, gdy nie ma objawów choroby. Druga grupa to leki rozszerzające oskrzela, tzw. krótko działające Β2-mimetyki. Ich działanie sprowadza się do odwracania skurczu oskrzeli, co prowadzi do przerwania duszności. Ponieważ nie mają działania przeciwzapalnego, nie wpływają na to, co jest przyczyną skurczu oskrzeli i duszności. Preparaty te zapisywane są jako leczenie doraźne. Pacjenci potocznie nazywają je niebieskimi inhalatorami.

– Niestety wielu pacjentów nadużywa leków ratunkowych. Tymczasem eksperci ze Światowej Inicjatywy na Rzecz Zwalczania Astmy (GINA) zwracają uwagę, że nadużywanie krótko działających beta-2-mimetyków w liczbie 3 lub więcej dawek tygodniowo wiąże się z ryzykiem wystąpienia zaostrzeń astmy . Zużywanie 3 lub więcej opakowań leku rocznie wiąże się z dwukrotnie większym prawdopodobieństwem hospitalizacji z tego powodu  – mówi dr n. med. Aleksandra Kucharczyk, specjalista chorób wewnętrznych i alergologii w Wojskowym Instytucie Medycznym.

W 2019 roku w ramach projektu „ASTMA ZERO” grupa ekspertów przeanalizowała metody leczenia astmy w naszym kraju. Wyniki badań są niepokojące – pokazały, że blisko 40% osób z astmą zużywa w ciągu roku 3 lub więcej opakowań leków doraźnych, ryzykując w ten sposób utratę kontroli choroby oraz możliwość wystąpienia niebezpiecznych dla zdrowia i życia zaostrzeń astmy.

Kampanie edukacyjne

Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POChP wspólnie z AstraZeneca Pharma Poland zainicjowały dwie kampanie świadomościowe w obszarze astmy adresowane do pacjentów i ich najbliższego otoczenia: „Posłuchaj Swoich Płuc” i „Astma. Leczenie doraźne stosuj rozważnie”.

Celem kampanii „Posłuchaj Swoich Płuc” jest dotarcie do osób z astmą ciężką i ich rodzin z informacjami dotyczącymi objawów świadczących o braku prawidłowej kontroli astmy. Prowadzone działania edukacyjne mają za zadanie zwiększyć świadomość na temat podstawowych problemów, z jakimi borykają się na co dzień osoby chorujące na astmę, takich jak: wybudzenia nocne, częste stosowanie sterydów w tabletkach, nadużywanie leków doraźnych czy hospitalizacje spowodowane napadami astmy.

Zadaniem kampanii „Astma. Leczenie doraźne stosuj rozważnie” jest dotarcie do osób nadużywających leków doraźnych i uświadomienie im zwiększonego ryzyka zaostrzeń astmy, zwłaszcza jeśli preparaty te stosowane są przez nich 3 razy w tygodniu lub częściej.

W ramach obu akcji prowadzone są działania edukacyjne i świadomościowe w  mediach społecznościowych (Facebook, Instagram, YouTube). Powstały strony internetowe, na których osoby z astmą mogą zapoznać się z materiałami edukacyjnymi, narzędziami zachęcającymi do aktywnego zaangażowania się w rozmowę z lekarzem na temat stanu swojego zdrowia oraz historie pacjentów i ich sposobach na codzienne życie z chorobą.

Kampania „Posłuchaj Swoich Płuc” – strona internetowa www.posluchajswoichpluc.pl

Kampania „Astma. Leczenie doraźne stosuj rozważnie” – strona internetowa www.stosujrozwaznie.pl

Źródło: Materiały prasowe

Przeczytaj także: Światowy Dzień Zapalenia Płuc – 12 tys. zgonów rocznie w Polsce z powodu tej choroby