Ciąże mnogie uznaje się za ciąże wysokiego ryzyka, ponieważ narażone są na wystąpienie wielu powikłań. Najczęstszym z nich jest poród przedwczesny. W wielu przypadkach dochodzi także do obumarcia jednego z płodów. Jak wygląda postępowanie w takiej sytuacji?
Do obumarcia jednego z płodów w ciąży mnogiej może dojść w każdym trymestrze ciąży. W zależności od tego, kiedy nastąpił zgon płodu, zalecenia lekarskie mogą się od siebie różnić. W każdym przypadku postępowanie medyczne ukierunkowane jest na zapewnienie bezpieczeństwa pacjentce i żyjącemu płodowi.
I trymestr
Obumarcie jednego płodu w I trymestrze jest jednym z najczęstszych powikłań ciąży mnogiej. Szacuje się, że między 5 a 9 tygodniem ciąży zdarza się to w około 30 proc. wszystkich ciąż bliźniaczych.
Po obumarciu płód ulega resorpcji. Oznacza to, że w związku z postępującymi zmianami komórkowymi zostaje naturalnie wchłonięty przez organizm matki lub drugi płód. Zjawisko to nazywane jest zespołem znikającego bliźniaka (ang. vanishing twin syndrom – VTS).
Procedury postępowania w takim przypadku nie zakładają usunięcia obumarłego płodu, o ile nie wystąpiły żadne inne medyczne wskazania. Zgon jednego z płodów nie stwarza bowiem zagrożenia dla organizmu matki. Nie występuje ryzyko zakażenia, ponieważ dochodzi wówczas do martwicy jałowej, a więc nie zachodzą typowe procesy gnilne.
W przypadku ciąży dwujajowej obumarcie jednego z płodów nie wpływa także na rozwój drugiego, ponieważ płody mają oddzielne łożyska i worki owodniowe. Tym samym nie występują połączenia naczyniowe między układami krążenia obu płodów.
Obumarcie jednego płodu w ciąży jednojajowej wiąże się natomiast z podwyższonym ryzykiem zgonu płodu bliźniaczego. W niektórych przypadkach może doprowadzić to także do wystąpienia zaburzeń neurologicznych u dziecka. Mimo to także w przypadku ciąży jednojajowej zaleca się jej kontynuację. Usunięcie obumarłego płodu obarczone jest bowiem ogromnym ryzykiem zgonu płodu bliźniaczego.
II trymestr
Jeśli do zgonu jednego z płodów dojdzie w II trymestrze ciąży, niemożliwa jest jego całkowita naturalna resorpcja ze względu na rozwój tkanek, zwłaszcza kostnych. Wówczas obumarły płód ulega kompresji – zmniejsza się jego wielkość. Nazywa się go wówczas płodem papierowatym lub sprasowanym.
Podobnie jak w przypadku I trymestru ciąży także w II trymestrze z tych samych powodów nie zaleca się usuwania obumarłego płodu ani terminacji ciąży.
III trymestr
Gdy obumarcie jednego z płodów nastąpi w III trymestrze ciąży, szczególnie po 30 tygodniu ciąży, często zaleca się przyspieszeniu porodu. Wynika to z podwyższonego ryzyka powikłań. Ponadto na tym etapie ciąży szanse drugiego płodu na przeżycie poza łonem matki są znacznie większe. Każdorazowo decyzja o przyspieszeniu porodu jest jednak uzależniona od m.in. stopnia rozwoju dziecka, ogólnego stanu zdrowia matki, w tym także jej stanu psychicznego.
Źródła: PAP, mp.pl
W. Malinowski, D. Ćwiek, „Zgon wewnątrzmaciczny jednego z płodów w II trymestrze ciąży bliźniaczej dwukosmówkowej dwuowodniowej. Opis przypadku”, w: „Ginekologia Polska”, 2012, 83, 858-861.
